Suçta Tekerrür Ne Demek?

Suçta tekerrür, kişinin daha önce işlediği bir suç nedeniyle belli bir cezaya hükmedilmesine rağmen belli bir süre içerisinde tekrar ikinci kez suç işlemesi halidir. Türk Ceza Kanunu’nun ‘’Yaptırımlar’’ başlıklı Üçüncü Kısmının İkinci Bölümü olan ‘’Güvenlik Tedbirleri’’ başlığı altında madde 58 de ‘’Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlar’’ hükmüyle düzenlenmiştir. Konuyla ilgili olarak hukuki destek almak için alanında uzman ceza avukatı ile görüşmeniz sizler için faydalı olacaktır.

Suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular

Madde 58- (1) Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suçun işlenmesi halinde, tekerrür hükümleri uygulanır. Bunun için cezanın infaz edilmiş olması gerekmez.

(2) Tekerrür hükümleri, önceden işlenen suçtan dolayı;

a) Beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl,

b) Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl,

geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz.

(3) Tekerrür halinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adlî para cezası öngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunur.

(4) Kasıtlı suçlarla taksirli suçlar ve sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz. Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçları hariç olmak üzere; yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esas olmaz.

(5) Fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrür hükümleri uygulanmaz.

(6) Tekerrür halinde hükmolunan ceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca, mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.

(7) Mahkûmiyet kararında, hükümlü hakkında mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağı belirtilir.

(8) Mükerrirlerin mahkûm olduğu cezanın infazı ile denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması, kanunda gösterilen şekilde yapılır.

(9) Mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin, itiyadi suçlu, suçu meslek edinen kişi veya örgüt mensubu suçlu hakkında da uygulanmasına hükmedilir.

Bir kimsenin öncede işlemiş olduğu bir suçtan ceza hükmü almasının ardından belli süreler içerisinde ikinci kez bir suç işlemesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır. Bu düzenlemenin amacı suç işleyen bir kimsenin tekrar suç işlemesini önlemektir. Caydırıcılık amacı taşımaktadır.

Suçta Tekerrür Uygulanacak Haller

Türk ceza kanununda suçta tekerrür halinin uygulanabilmesi bazı özel hallerde mümkündür. TCK m.58/2 uyarınca beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanmaz.  Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet halinde ise bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz.

Madde metninde suçta tekerrürün uygulanması için yapılan süre düzenlemeleri beş yıldan fazla hapis cezaları ve beş yıldan daha az hapis veya adli para cezaları olacak şekilde iki hal için de düzenlenmiştir.

Suçta tekerrür ancak ilk suçun kesinleşmesiyle mümkündür. Tekerrür halinde hükmolunan ceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Tekerrür bir infaz hukuku kurumudur. TCK madde 58’de güvenlik tedbiri olarak düzenlenmiştir.

Kanun metninden anlaşılacağı üzere beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkumiyet halinde bu ceza infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl içinde ikinci kez bir suç işlenmesi halinde sanık hakkında suçta tekerrür hükümleri uygulanacaktır. Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adlî para cezasına mahkûmiyet halinde ise bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl içerisinde tekrar suç işlenmesi halinde sanık hakkında suçta tekerrür hükümleri uygulanacaktır.

Tekerrür hükmünün uygulanabilmesi için hapis cezası yahut beş yıl veya daha az süreli adli para cezasına hükmedilmesi gerekmeli ve ceza kesinleşmiş olmalıdır. Cezanın kesinleşmesi yeterli olup cezanın infaz edilmesi şart değildir. İnfaz edilip edilmemesi hususu tekerrürün uygulanması açısından değil tekerrür için belirlenen beş ve üç yıllık sürelerin başlangıcı açısından önem arz etmektedir. TCK m.58/2 deki beş ve üç yıllık sürelerin başlangıcı için cezanın infazı gereklidir.

Hapis ve adli para cezası mahkumiyeti dışındaki yaptırımlarda Suçta tekerrür hükümleri uygulanmamaktadır. Buna göre hapis cezasından çevrilen adli para cezası, disiplin cezası, idari para cezası gibi cezalar ile güvenlik tedbirleri suçta tekerrür kapsamında değildir.

Kasıtlı suçlarla taksirli suçlar ve sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz. Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçları hariç olmak üzere; yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esas olmaz.

Buna göre bir kimse kasten bir suç işleyip ceza hükmü kesinleştikten sonra taksirli olarak ikinci suçu işlerse bu halde suçta tekerrür uygulanmaz.

Yabancı ülke mahkemelerinde yalnızca kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçlarında verilen cezalardan sonra ikinci kez suç işlenmesi halinde suçta tekerrür uygulanır. Bu suçlar haricinde yabancı ülke mahkemelerinde verilen hükümler bakımından tekerrür uygulanmaz.

Suçta tekerrür halinde sanık hakkında daha ağır yaptırımlar uygulanmaktadır.

Suçta Tekerrür Halinde Uygulanacak Yaptırımlar

1. Tekerrür halinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adlî para cezası öngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunur. Hükmedilen hapis cezası adli para cezasına hükmedilemez.
2. Tekerrür halinde hükmolunan ceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Mükerrirlere özgü infaz rejiminde hükümlü ceza evinde daha fazla süre kalır. 
3. Mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Mükerrirlerin mahkûm olduğu cezanın infazı ile denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması, kanunda gösterilen şekilde yapılır. Ne kadar süre denetimli serbestlik uygulanacağını infaz aşamasında koşullu salıverilme kararını verene mahkeme hükme bağlar.

Suçta Tekerrürü Ortadan Kaldıran Haller

• Önceki mahkumiyetin verildiği eylemin suç olmaktan çıkarılması,

Önceki mahkumiyete neden olan eylemin suç olmaktan çıkarılması halinde mahkumiyet hükmü tamamen ortadan kalkar. İlk suçun cezasının infazı ortadan kalkacağı için suçta tekerrür uygulanamayacaktır.

• Genel af,

Genel af ile birlikte kamu davası düşer, böylelikle cezanın tüm sonuçları da ortadan kalkar. Bu halde işlenen suçun ikinci olmasına neden olan ilk suçun cezası ortadan kalkacağı için tekerrür uygulanmaz.

• Uzlaşma,

Eğer soruşturma aşamasında suçtan zarar gören ile şüpheli uzlaşırsa kamu davası açılmaz. Kamu davası açılmayacağı için mahkumiyete de hükmedilemez. Kovuşturma aşamasında uzlaşma yapılırsa kamu davası düşer ve yine mahkumiyete hükmedilemez. Mahkumiyet şartı sağlanmadığından dolayı suçta tekerrür uygulanmaz.

• Şikâyetten vazgeçme,

Şikayete tabi suçlarda kanunda aksine hüküm olmadıkça şikayet üzerine yargılama yapılmakta ve yapılan yargılama sonucunda cezaya hükmedilmektedir. Şikayetten  vazgeçilmesi halinde kamu davası düşer. Bu halde suçta tekerrürün şartlarından biri olan mahkumiyet şartı gerçekleşmediğinden suçta tekerrür uygulanmaz. Ancak hükmün kesinleşmesinden sonra vazgeçme hükmün infazını engellemeyecektir. Dolayısıyla bu halde suçta tekerrür uygulanır.

• Zamanaşımı,

Zamanaşımı unsuru TCK madde 68 de düzenlenmiştir. Ceza davası zamanaşımına uğradığı takdirde kamu davası düşer. Böylelikle mahkumiyet şartı gerçekleşmemektedir.

• Ön ödeme,

Soruşturma aşamasında ön ödemeye tabi suçlar bakımından Cumhuriyet Savcılığı tarafından ön ödeme uygulamasının gerçekleştirilmesi halinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verilir. Bu halde kamu davası açılmayacağından mahkumiyet şartı gerçekleşmemektedir.

• Cezanın ertelenmesi,

Cezanın ertelenmesi, cezanın infazının belli bir süre geri bırakılması anlamına gelmektedir. TCK madde 68 de düzenlenmektedir. İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu denetim süresi içerisinde tekrar suç işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanmaktadır.

• Yaş Küçüklüğü.

Suçta tekerrür hükümlerini düzenleyen TCK madde 58 fıkra 5 hükmü uyarınca  fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrür hükümleri uygulanmaz.

• Düşme kararları,

Düşme kararları neticesinde kamu davası veya cezanın düşürülmesi söz konusu olmaktadır. Düşme kararı tekerrüre esas alınmaz.

Mükerrirlere Özgü Ceza İnfaz Rejimi

TCK madde 58/6 uyarınca tekerrür halinde hükmolunan ceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca, mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.

5275 sayılı CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI HAKKINDA KANUN madde 108 hükmünde mükerrirlere ve bazı suç faillerine özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik tedbiri düzenlenmiştir.

Mükerrirlere ve bazı suç faillerine özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik tedbiri

Madde 108- (1) Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan;

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının,

b) Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının,

c)  Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının,

d) Süreli hapis cezasının üçte ikisinin,

İnfaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir.  Ancak, koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır.

(2) Tekerrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz.

(3) İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü koşullu salıverilmez.  Hükümlü hakkında ikinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanacağı hükümde belirtilir.

(4) İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başlamak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler.

(5) Tekerrür dolayısıyla belirlenen denetim süresinde, koşullu salıverilmeye ilişkin hükümler uygulanır.

(6) İnfaz hâkimi, mükerrir hakkında denetim süresinin uzatılmasına karar verebilir. Denetim süresi en fazla beş yıla kadar uzatılabilir.

(7)  Cezanın infazı tamamlandıktan sonra devam eden denetim süresi içinde, bu madde hükümlerine göre kendilerine yüklenen yükümlülüklere ve yasaklara aykırı hareket eden mükerrirler, infaz hâkimi kararı ile disiplin hapsine tabi tutulur. Disiplin hapsinin süresi on beş günden az ve üç aydan fazla olamaz.

(8)  Çocuğa karşı işlenen bir suçtan dolayı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde birinci fıkradaki koşullu salıverilme süreleri uygulanır.

(9)  Birinci fıkradaki koşullu salıverme süreleri, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 102 nci maddesinin ikinci fıkrasında tanımlanan cinsel saldırı suçundan, 103 üncü maddesinde tanımlanan çocukların cinsel istismarı suçundan, 104 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasında tanımlanan reşit olmayanla cinsel ilişki suçundan, 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan dolayı hapis cezasına mahkûm olanlar hakkında da uygulanır. Ancak, süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı, dörtte üç olarak uygulanır. 188 inci madde hariç olmak üzere bu suçlardan dolayı hapis cezasına mahkûm olanlar hakkında, cezanın infazı sırasında ve koşullu salıverildikleri takdirde denetim süresi içinde, aşağıdaki tedavi veya yükümlülüklerden bir veya birkaçına infaz hâkimi tarafından karar verilir:

a) Tıbbi tedaviye tabi tutulmak

b) Tedavi amaçlı programlara katılmak

c) Suçun mağdurunun oturduğu ve çalıştığı yerleşim bölgesinde ikamet etmekten yasaklanmak

d) Mağdurun bulunduğu yerlere yaklaşmaktan yasaklanmak

e) Çocuklarla bir arada olmayı gerektiren bir ortamda çalışmaktan yasaklanmak

f) Çocuklar hakkında bakım ve gözetim yükümlülüğünü gerektiren faaliyet icra etmekten yasaklanmak

(10)Dokuzuncu fıkra hükümleri çocuklar hakkında uygulanmaz.

(11)Bu maddenin dokuzuncu fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.

Buna göre tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet halinde

a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuzdokuz yılının,

b) Müebbet hapis cezasının otuzüç yılının,

c)  Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki yılının,

d) Süreli hapis cezasının ise üçte ikisinin,

infaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir. Aslolan tahliye için iyi halli olma şartıdır.

Ancak, koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanır. Tekerrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz.

İkinci Defa Tekerrür Hükmünün Uygulanması Halinde İnfaz Rejimi

Türk Ceza hukuku kapsamında tekerrürün tekerrürü uygulanmamaktadır. İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü hakkında koşullu salıverilme uygulanmaz.  Hükümlü hakkında ikinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanacağı hükümde belirtilir.

Daha açık ifadeyle hükümlü tekerrür şartlarının sağlanması nedeniyle mükerrir olarak hükmün infazının ardından yeniden tekerrür hükümlerinin uygulanmasını sağlayama yönelik bir suç işlerse ikinci defa mükerrir olarak kabul edilir. İkinci defa mükerrir olarak kabul edilmebilmek için yasada bazı süre ve koşullar öngörülmektedir.

Mahkeme karar ilamında ikinci kez tekerrür hükümlerinin uygulandığının yazılması zorunludur. Aksi halde ek karar ile tekerrür hükümlerinin uygulanması yoluna gidilemez. Yalnızca sanık aleyhine tekerrür bakımından yanlış uygulamaya gidilmişse ek karar talep edilebilir.

Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminde Denetimli Serbestlik

Ceza İnfaz Kanunu madde 108/4 uyarınca infaz hâkimi, mükerrir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başlamak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler. Denetim süresi infazın tamamlanmasından tahliyeden itibaren başlar. 

Ancak 6. Fıkra da infaz hâkimi, mükerrir hakkında denetim süresinin uzatılmasına karar verebilir. Denetim süresi en fazla beş yıla kadar uzatılabilir şeklinde düzenleme mevcuttur. Mükerrirlere özgü infaz rejiminde denetim süresi en az 1 yıl en fazla beş yıl kadar uygulanabilir.

Denetimli serbestlik süresi içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen yahut yasaklara aykırı davranan mükerrerler hakkında infaz hakimi tarafından disiplin hapsi uygulanır. Disiplin hapsinin süresi en az 15 gün en fazla 3 aydır.

Av. Melek Çiçek