İcra Takibinde Haciz

İcra takibinde haciz, alacaklının talebiyle borçlunun malvarlığı değerlerine alacak miktarınca hukuken el konulmasıdır. Fakat haciz işlemleri oldukça hassas bir durumdur ve titizlikle takip edilmelidir. Bu makalemizde konuyu detaylı bir şekilde anlatacağız. Fakat bilmenizi isteriz ki icra ve iflas kanunu kapsamındaki hukuki uyuşmazlıklarınızın giderilmesi konusunda icra avukatı ile görüşerek destek almanız sizler için faydalı olacaktır.

İcra Takibinde Hacizde Yetkili İcra Dairesi

Alacaklının haciz talebini icra dairesine yerine getirir. Hacizde yetkili icra dairesi, takibin yapıldığı yer icra dairesidir. Haciz istinabe yoluyla yapılacaksa, yani haczi takibin yapıldığı icra dairse değil de, malların bulunduğu yerdeki icra dairesi yapacaksa yetkili icra dairesi, malların bulunduğu yerdeki icra dairesine yazı yazar. Mallar, o yerdeki icra dairesi tarafından haczedilir. Bu şekilde yapılan hacze ilişkin şikayetler, istinabe olunan yani malların bulunduğu yerdeki icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesinde görülür.

Ancak nokta haczi yapılıyorsa, bu hacze ilişkin şikayetler, istinabe eden yani talimatı yazan icra dairesinin bulunduğu yer icra mahkemesinde incelenir. Nokta haczi, takibi yapan icra dairesinin, belirli bir malın haczini, o malın bulunduğu yerdeki icra dairesinden istemesidir. İşte bu halde, hacze ilişkin şikayetleri, istinabe eden icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesi inceler. Çünkü istinabe olunan icra dairesi, nokta haczinde herhangi bir takdir yetkisi kullanmamakta, doğrudan talimat üzerine nokta haczi yapmaktadır.

Resmi sicile kayıtlı mal, takibi yapan icra dairesinden farklı bir yerdeyse, takibi yapan icra dairesince sicil kaydına işletilmek üzere doğrudan haciz yapılabilir.

Haczin Şekli

İcra takibinde haciz talebi, alacaklı tarafından (istisnai durumlarda borçlu da talep edebilir.) yapılır. Bir borçlu aleyhine aynı alacaklı birden fazla takip başlatmış ve hepsi kesinleşmiş olabilir. Bu halde dahi, her takip bakımından ayrı ayrı haciz talebinde bulunulması gerekir.

Haciz talebi açıkça yapılabileceği gibi, borçlu tarafından takibin devamını istemesi şeklinde örtülü olarak da yapılabilir. Ancak icra takibinde haciz, kayda veya koşula bağlanamaz.

İcra Takibinde Haczin Yerine Getirilmesi

İcra takibinde haciz, alacaklının talep tarihinden itibaren 3 gün içinde yerine getirilmelidir. Yargıtay‘a göre, haczin uygulanması konusunda icra müdürlüğünün takdir yetkisi yoktur. İcra dairesi, alacaklının talebi üzerine borçluya ait malvarlıklarına haciz koymak zorundadır. Borçlu dilerse, daha sonra haczedilmezlik şikayetiyle icra mahkemesine başvurabilir. İcra müdürünün yalnızca, ”alacaklara yetecek miktarı” saptamada takdir hakkı vardır. Kural olarak icra müdürünün haciz talebini yerine getirmeme yetkisi yoktur.

Yargıtay’a göre, haciz talebi üzerine icra memuru, alacaklının gösterdiği yerde haciz yapmak zorundadır. Haciz yapılacak yerin veya haczedilecek malın, üçüncü kişiye ait olduğu gerekçesiyle icra müdür ya da memurunun haciz talebini reddetme yetkisi yoktur. Zira İcra ve İflas Kanununda icra dairesine, haciz sırasında üçüncü kişinin mülkiyet iddiasının maddi hukuka göre doğru olup olmadığını araştırma ve teyit etme yetkisi verilmemiştir. Üçüncü kişinin istihkak iddiası varsa icra memuru, haczi yaparak istihkak iddiasını tutanağa geçirmesi gerekir. İcra memurunun yetkisini aşarak haciz yapmaması, hakkın sebepsiz yere sürüncemede bırakılması anlamına gelir ve süresiz şikayete tabidir.

Takipte taraf sıfatı bulunmayan üçüncü kişi, haciz talimatının iptalini talep edemez. Üçüncü kişinin istihkak iddiasını , istihkak prosedürü kapsamında ileri sürmesi gerekir, şikayet yoluyla haciz tutanağının iptalini talep edemez.

İcra takibinde haczin yapılacağının borçluya bildirilmesi gerekmez. İcra memuru, hacze gittiğinde borçluyu aratır ve borçlu bulunursa huzurunda haciz yapılır. Borçlunun bulunması hemen mümkün değilse haciz borçlunun yokluğunda da yapılabilir. Alacaklı da dilerse hacze katılabilir.

Haciz sırasında borçlu, borcunu ödemek isterse, yalnızca bütün icra giderleri ve faiziyle birlikte ödeyerek hacze engel olabilir. Ödeme dışında başka bir yolla haczin engellenmesi mümkün değildir.

Kıymet Takdiri

Haczi yapan memur, haczettiği malların kıymetini bizzat takdir eder. Takdir edilen kıymet, haciz tutanağına geçirilir. Sicile kayıtlı malların kıymet takdiri için bilirkişi raporu almak zorunludur. Kıymet takdiri bir icra takip işlemi niteliğindedir ve kıymet takdirine karşı icra mahkemesine şikayet yoluna gidilebilir.

İcra müdürünün gerek borçlunun kendisine, gerekse de mallarına karşı zor kullanma yetkisi vardır. Bu konuda kolluk kuvvetleri, icra müdürünün yazılı talebi üzerine ona yardım etmek ve emirlerini yerine getirmek zorundadır. İcra müdürüne yardım, kolluk kuvvetleri ve köylerde muhtarlar için bir zorunluluktur.

İcra Takibinde Haciz Tutanağı

İcra müdürlü, haczin yapıldığı yerde bir tutanak tutar. Haciz tutanağı, haciz sırasında icra memuru tarafından tutanaktır. Bu tutanak, haciz işleminin kurucu unsuru değil, ispat aracıdır. Tutanakta belirtilen mal, alacak ve haklar bakımından borçlunun tasarruf yetkisi kısıtlanmış olur, aksi ispat edilene kadar haciz tutanağının geçerli olduğu kabul edilir.

Haciz sırasında alacaklı, borçlu veya bu kişiler adına tebellüğe yetkili kimse varsa, tutanağın bir örneği bu kişilere verilir. Borçluya veya alacaklıya ayrıca haber verilmez. Haciz esnasında orada olmayan alacaklı veya borçluya haciz tutanağının tebliğ edilmesi zorunlu değildir.

103 Davetiyesi Nedir?

İcra dairesi, haciz esnasında tutanak tutulurken alacaklı, borçlu veya onlar adına tebellüğe yetkili kimse bulunmazsa , alacaklı veya borçluya, haciz tutanağını üç gün içinde incelemeleri ve diyecekleri varsa bildirmeleri için davetiye göndermek zorundadır. İşte gönderilen bu belgeye 103 davetiyesi denir.

Davetiyenin gönderilmemesi, haciz işlemini geçersiz hale getirmez, satış işleminin yapılamaması gibi bir sonuç doğurmaz. Ancak 103 davetiyesi gönderilmezse, alacaklı veya borçlu hacizden haberdar olmayacağı için şikayet süreleri başlamaz.

Alacaklı, borçlu veya bu kişiler adına tebellüğe yetkili kimse haciz esnasında mevcutsa, artık 103 davetiyesinin gönderilmesine gerek yoktur, zira tutanağın bir örneği bu kişilere verilmektedir. Davetiyeyi alan muhatap, tebliğ tarihinden itibaren 3 gün içinde icra dairesine gidip haciz tutanağını incelemelidir. Alacaklı veya borçlu, haciz tutanağına karşı şikayet yoluna gidebilirler. Şikayet süresi, haciz tutanağının incelendiği tarihten itibaren başlar.

Haciz Tutanağının Aciz Vesikası Yerine Geçmesi

İcra takibinde haciz sırasında, haczi kabil mal bulunmaz veya haczedilen mallar, alacağı tüm giderleriyle birlikte karşılamaya yetmezse, bu durum haciz tutanağına yazılır. Bu durumda, icra müdürünün tuttuğu haciz tutanağı haciz vesikası yerine geçer. Artık tutanak, doğrudan doğruya kesin aciz belgesi yerine geçer ve borçluya ayrıca aciz belgesi verilmez.

Haciz Tutanağının Aciz Vesikası Yerine Geçmesi Yargıtay

Yargıtay’a göre, icra memuru borçlunun haczi kabil mallarının bulunup bulunmadığını araştırması ve tutanakta açıkça belirtmesi gerekir. Şayet borçlunun haczedilebilir malı varsa kesin aciz belgesi verilemez. Yapılacak araştırma, şekli olmaktan uzak olmalı ve esaslı bir araştırma yapılmalıdır. Borçlunun, haciz yapılan adresten ayrıldığı, başka bir adreste yaşadığı biliniyorsa, haciz esnasında tutulan tutanak, kesin aciz belgesinin hukuki sonuçlarını doğurmaz. Sonuç olarak, yapılan tüm araştırmalar sonucunda borçlunun haczedilebilir bir malvarlığına rastlanılamamışsa, bağını koparmadığı anlaşılan adresteki haciz esnasında tutulan tutanak, kesin aciz belgesinin kanuni sonuçlarını doğurur.

Konutta Haciz

Konutta haciz yapılması, mahkeme kararına bağlıdır. İcra müdürü, haczedilecek yerin konut olduğunu tespit ettiğinde, bu yerde haciz yapılmasına karar verir ve derhal kararı icra mahkemesinin onayına sunar.

Anayasa’ya göre, hakim kararı olmadıkça kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve eşyalara el konulamaz. Hakim kararı olmadıkça konuta girilmesi, konut dokunulmazlığı hakkını ihlal eder. Yalnız konutta haciz yasak değil, hakim kararı şartına bağlıdır.

Haciz yapılacak yerin konut olup olmadığını icra müdürü tespit eder. Mahkeme incelemesini, yalnızca haciz yapılan yerin konut niteliğinde olduğuna dair icra dairesi tespitinin yerinde olup olmadığı üzerinden yapar. Mahkeme talebin kendisine gelmesinden itibaren en geç üç gün içinde karar verir. İcra dairesinin tespitini yerinde görürse, ”konutta haciz yapılmasına yönelik kararın onaylanmasına” karar verir ve bu karar kesindir.

Haciz yapılacak yerin konut olmadığı anlaşılırsa mahkeme, konutta haciz yapılmasına yönelik icra dairesi kararını kesin olarak kaldırır.

İhtiyati haciz hakkında icra mahkemesinden ayrıca bir onay kararı alınmaz. Zira ihtiyati haciz kararını mahkeme vermektedir.

İcra Takibinde Haciz Talebinin Geri Alınması

Alacaklı, süresi içerisinde yaptığı haciz talebini dilerse geri alabilir. Haciz talebinin geri alınması, haciz talep etme süresini durdurmaz veya bir yıllık yeni bir haciz isteme süresi başlamaz. Haciz talebini geri alan alacaklı, ödeme emrinin tebliğinden itibaren işlemeye başlayan bir yıllık sürenin, varsa kalan kısmında, yeniden haciz talebinde bulunabilir.

Haciz talebini geri alan alacaklı, süresi içinde talebini yenilemezse, haciz talebinde bulunmamış sayılır. Süresinden sonra haciz istenebilmesi içinse, yenileme talebi yapmalı ve bu talebi borçluya tebliğ edilmelidir.

İcra Takibinde Haciz Hakkında SSS