Devletler, vatandaşları dışındaki yabancıların ülkeye girişlerini, ülkede kalışlarını ve ülkeden ayrılışlarını kanunlarla düzenlerler. Kısa süreli ülkeye giriş ve ülkede kalışlar vize veya vize muafiyeti ile mümkündür. Türkiye’de vize veya vize muafiyetinin imkân tanıdığı sürelerden daha fazla kalmak isteyen yabancıların oturma izni (ikamet izni) alması gerekir. Bu da, İkamet İzni (Oturma İzni) Nasıl Alınır? sorusunu gündeme getiriyor. Hukuk sistemimizde ikamet iznine ilişkin kurallar, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK)’nda düzenlenmiştir.
İkamet İzni (Oturma İzni) Nedir?
Türkiye’de vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden daha fazla kalmak isteyen yabancıların alması gereken hukuki belge, ikamet iznidir. İkamet izni, yabancının ülkede kalabileceği süreyi gösterir. Yurtdışında konsolosluklardan, Türkiye’de ise yabancının bulunduğu ilin Göç İdaresi Müdürlüklerinden alınır.
Vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye’de kalış için imkân verdiği süre her yüz seksen günde, doksan günü geçemez. Yabancıların doksan günden daha fazla ülkede kalmak istemeleri halinde, ikamet izninden muaf değillerse, ikamet izni almaları zorunludur.
İkamet izni, alındığı tarihten itibaren 6 ay içerisinde kullanılmazsa geçersiz hale gelir. Elbette bu durum, yurtdışından yapılan başvurular için geçerlidir. Zira Türkiye’den yapılan başvurularda, yabancının ülkede olmasından dolayı kullanmaya başlamış olacaktır.
Türkiye’de kalan yabancıların hukuki durumunu, hak ve görevlerini düzenlemek adına ikamet izni uygulaması önemlidir. Devlet ikamet izni uygulamasıyla; kamu düzeni, sağlığı ve güvenliğini sağlar. Diğer yandan, yabancının seyahat ve yerleşme özgürlüğünün sınırlarını belirler. Ayrıca uluslar arası ölüm belgesi hakkında bilgi sahibi olmak için Uluslararası Ölüm Belgesi (Formül C) Nasıl Alınır? başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
İkamet İzni (Oturma İzni) Türleri
6458 sayılı YUKK’ta, yabancının ülkedeki kalış durumlarına göre farklı ikamet izin türleri belirlenmiştir. Kanunda düzenlenen ikamet izin çeşitleri şu şekildedir:
- Kısa Dönem İkamet İzni
- Aile İkamet İzni
- Öğrenci İkamet İzni
- Uzun Dönem İkamet İzni
- İnsani İkamet İzni
- İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
Yabancının bu türlerden kendisine uygun olan izne başvurması, istenen belgeleri sunması ve kabul edilmesi halinde Türkiye’de kalması yasal hale gelecektir.
İkamet İzni (Oturma İzni) Başvurusu Nasıl Yapılır?
İkamet izni başvuru süreci, yabancının Türkiye’den veya yurtdışında konsolosluklardan yapacağı başvurulara göre değişiklik göstermektedir.
– Konsolosluklardan Yapılan İkamet İzni Başvuruları
İkamet izninde kural, yabancının kendi ülkesindeki veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti konsolosluklarına başvuru yapmasıdır. Yabancı başvurusunu; kendisi, avukatı veya yetkili aracı kurum vesilesiyle yapabilir.
Yabancının, talep ettiği ikamet izin süresinden en az 60 gün daha uzun süreli pasaporta sahip olması gerekir. Yabancının talep ettiği izin türüne göre gerekli belgeleri de sunması gerekir. Konsolosluk, ikamet izni başvurusunu Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne bildirir. Genel Müdürlük, değerlendirmeyi 90 gün içerisinde sonuçlandırır.
İkamet veya çalışma izni ile Türkiye’ye giriş hakkı alan yabancıların, giriş tarihlerinden itibaren 20 iş günü içerisinde adres kayıt sistemi üzerinden adres kaydı yaptırmaları gerekmektedir. Bu yolla başvuru yapanların ikamet izinleri, başlangıç tarihinden itibaren kullanılmadığı takdirde geçersiz hale gelir.
– Türkiye’deki Yabancıların İkamet İzni Başvuruları
Vize veya vize muafiyet süresi sona eren yabancılar, Türkiye’deyken ikamet iznine başvurabilirler. Türkiye’deki yabancıların, başvurularını online sistem üzerinden yapmaları gerekir. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün e-ikamet.goc.gov.tr adresi üzerinden ‘’İlk Kez İkamet İzni Başvurusu Yapıyorum’’ butonu tıklayın. Gelen başvuru formunu, eksiksiz ve doğru bilgileri içerek şekilde doldurun.
Sonrasında başvuru sürecinin tamamlanması için, başvuru yapılan ilin Göç İdaresi Müdürlüğü’nden randevu alın. Bu randevu yine e-ikamet sistemi üzerinden alınabilmektedir.
İkamet İzni (Oturma İzni) Nasıl Alınır – Başvuru Formu
‘’İkamet İzni Başvuru formu’’, e- ikamet sistemi üzerinden ikamet iznine başvurduğunuzda karşınıza çıkacak olan formdur. Türkiye’den ikamet iznine başvuracak kişilerin bu formu doldurarak çıktısını alıp imzalaması gerekir.
Doldurduğunuz başvuru formunun çıktısını alın ve imzalayın. Başvuru formunu, aşağıda açıklayacağımız ‘’İkamet İzni Başvurularında İstenen Belgeler’’ ile birlikte randevu gününde göç idaresine teslim etmelisiniz. Bu başvuru yabancıya, randevu zamanına kadar Türkiye’de kalış hakkı tanımaktadır.
Geçerli bir mazereti olmaksızın randevuya gelmeyen başvuru yapmamış kabul edilirler. Başvurunuz en geç 90 gün içerisinde sonuçlanacaktır. İkamet izin belgesi, PTT aracılığıyla bildirdiğiniz adrese gönderilir.
Başvurular, ikamet izni talep eden yabancı tarafından bizzat yapılabileceği gibi avukat aracılığı ile de yapılabilmektedir. İlk kez ikamet izni başvurusu yapanlara, bir yabancı kimlik numarası verilir.
İkamet İzni (Oturma İzni) Nasıl Alınır – Gerekli Belgeler
Yabancıların e-ikamet sistemi sürecinden sonra Göç İdaresinden randevu alması gerektiğini söylemiştik. Bu randevuya giderken idare belirli belgeleri yanınızda getirmenizi isteyecektir. Bütün izin türleri için ortak istenen belgeler olmakla birlikte, her izin türüne özel istenen ekstra belgeler de bulunmaktadır. Burada tüm izin türlerinde talep edilen ortak belgelere değineceğiz. Her bir izin türü için istenen belgeleri ‘’İkamet İzni Türleri’’ başlığındaki izin türlerinden size uygun olanı tıklayarak detaylıca görebilirsiniz.
İzin Türleri İçin İstenen Ortak Belgeler:
- Başvuru formu
- Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi
- 4 adet biyometrik fotoğraf
- Sağlık sigortası
İkamet İzni (Oturma İzni) Harç Ödeme Ücretleri 2023
Harç ödemesi ücretleri aşağıdaki gibidir:
- İkamet izni belgesi ücreti 356 TL
- İkamet izni harç tutarı ülkelere göre değişkenlik göstermektedir. 158 ülke için geçerli olan harç tutarları, ilk ay için 25 USD ve sonrasındaki her ay 5 USD
- Sağlık sigortası yaşa göre değişkenlik göstermekle birlikte ortalama 1000-4000 TL arası
- İlk defa ikamet izni alacaklar için tek giriş vize harcı 2023 yılı için 2304 TL
- Noter ve tercüme giderleri ortalama 1800 TL
İkamet İzni (Oturma İzni) Sorgulama
İkamet izni sorgulama işlemlerini, e-ikamet sistemi üzerinden ‘’Başvurumun Sonucunu Görmek İstiyorum’’ butonunu kullanarak yapabilirsiniz. Çıkan sayfadan gerekli bilgileri doldurarak ikamet izni başvurunuzu sorgulayabilirsiniz. Online yapılan sorgulamalar, anlık olarak kontrol edilebilmektedir. Bu sayede zamandan da tasarruf edilmektedir.
İkamet İzni (Oturma İzni) Uzatma
İkamet izni, her ikamet izin türüne göre farklılık gösteren, belirli sürelere tabidir. Oturma izni, yabancıya izin süresinin bitimine kadar Türkiye’de kalma hakkı verir. Türkiye’de kalmaya devam etmek isteyen yabancının, ikamet izin süresini uzatmak için başvuruda bulunması gerekir. Uzatma başvuruları, ikamet izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda ikamet izin süresi dolmadan önce valiliklere yapılır. Uzatma Başvuruları, e-ikamet sistemi üzerinden ‘’İkamet İzni Uzatma Başvurusu Yapıyorum’’ butonu tıklanarak yapılabilmektedir. Uzatılan ikamet süreleri, yasal izin süresinin bitim tarihinden itibaren başlar. Uzatma başvurusu yapmış olanlara bir başvuru belgesi verilir. Bu belgeyle, ikamet izin süreleri sona ermiş olsa dahi uzatma başvurusu hakkında karar verilene kadar Türkiye’de kalabilirler.
İkamet İzni (Oturma İzni) Geçiş Başvurusu
İkamet izninin verilmesine esas olan gerekçenin sonra ermesi veya farklı bir gerekçenin ortaya çıkması halinde geçiş başvurusu yapılabilir. Oturma izni geçiş başvurusu, e-ikamet sistemi üzerinden, ‘’İkamet İzni Geçiş Başvurusu Yapıyorum’’ butonu kullanılarak yapılabilmektedir.
İkamet İzin Talebinin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
Türkiye içinden başvuru yapılan ikamet izin talebinin reddi, iptali veya uzatılmaması kararları yabancıya valilik tarafından tebliğ edilir. Karar verilirken yabancının Türkiye’deki aile bağları, ikamet süresi, menşe ülkedeki durumu ve çocukların yüksek yararı gibi hususlar dikkate alınır. Gerekirse red, iptal veya uzatmama kararları ertelenebilir.
Bu tür bilgilendirici içerikler için bizi instagram üzerinden takip edebilirsiniz.
