Müsadere ne demek merak eden müvekkillerimiz ve okuyucularımız için açıklıyoruz. Müsadere; malvarlığına el koyma işleminin yasal çerçevede düzenlenmiş halidir. Kanunumuzda müsadere kavramı ‘’Eşya Müsaderesi’’ ve ‘’Kazanç Müsaderesi’’ olacak şekilde ikiye ayrılmıştır. Türk Ceza Kanunu’nun ‘’Yaptırımlar’’ başlıklı Üçüncü Kısmının İkinci Bölümü olan ‘’Güvenlik Tedbirleri’’ başlığı altında 54. Ve 55. Maddeler de Eşya Müsaderesi ve Kazanç Müsaderesi hükümleri düzenlenmiştir. Konuyla ilgili olarak hukuki destek almak için alanında uzman ceza avukatı ile görüşmeniz sizler için faydalı olacaktır.
Eşya Müsaderesi (TCK m.54)
Madde 54- (1) İyiniyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtan meydana gelen eşyanın müsaderesine hükmolunur. Suçun işlenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan eşya, kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlak açısından tehlikeli olması durumunda müsadere edilir. Eşyanın üzerinde iyiniyetli üçüncü kişiler lehine tesis edilmiş sınırlı ayni hakkın bulunması hâlinde müsadere kararı, bu hak saklı kalmak şartıyla verilir.
(2) Birinci fıkra kapsamına giren eşyanın, ortadan kaldırılması, elden çıkarılması, tüketilmesi veya müsaderesinin başka bir surette imkansız kılınması halinde; bu eşyanın değeri kadar para tutarının müsaderesine karar verilir.
(3) Suçta kullanılan eşyanın müsadere edilmesinin işlenen suça nazaran daha ağır sonuçlar doğuracağı ve bu nedenle hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında, müsaderesine hükmedilmeyebilir.
(4) Üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşya, müsadere edilir.
(5) Bir şeyin sadece bazı kısımlarının müsaderesi gerektiğinde, tümüne zarar verilmeksizin bu kısmı ayırmak olanaklı ise, sadece bu kısmın müsaderesine karar verilir.
(6) Birden fazla kişinin paydaş olduğu eşya ile ilgili olarak, sadece suça iştirak eden kişinin payının müsaderesine hükmolunur.
Eşya Müsaderesinin Şartları
Müsadere bir şeyin mülkiyetinin devlete geçmesi şeklinde uygulanan bir yaptırımdır. Eşya müsaderesi iyiniyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesi sırasında kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suç neticesinden meydana gelen eşyaya devlet tarafından el konulmasıdır.
Müsadere için asıl suçtan dolayı bir mahkumiyete hükmedilmiş olması şart değildir. Müsaderenin hukuki niteliği bir güvenlik tedbiri olmasından dolayı asıl suçtan dolayı mahkumiyet hükmü verilmemesi halinde de müsadereye hükmedilmesi kabul edilmiştir. Örneğin çocuk veya akıl hastası tarafından suç işlenmiş. Ancak failler her ne kadar çocuk veya akıl hastası olması nedeniyle cezalandırılamayacak olsa da suç işlenilmesi anında kullanılan eşyanın müsaderesine hükmedilemeyecektir.
Kural olarak suçun işlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen eşyanın müsadere edilebilmesi için eşyanın iyiniyetli üçüncü kişilere ait olmaması lazım. Diğer bir ifadeyle kişinin sahip olduğu eşya bir suçun işlenilmesinde kullanılmış olsa dahi kişi, suçun işlenmesine iştirak etmemiş ve suçun işlenilmesinden haberdar olmamışsa eşya müsaderesine hükmedilemez.
Müsaderenin uygulanacağı bir diğer hal, suçun işlenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan eşya, kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlak açısından tehlikeli olması durumudur. Eşyanın üzerinde iyiniyetli üçüncü kişiler lehine tesis edilmiş sınırlı ayni hakkın bulunması hâlinde müsadere kararı, bu hak saklı kalmak şartıyla verilir.
Ancak suçun icra hareketlerine henüz başlanmamış ise suçun işlenmesine kullanılmak üzere hazırlanmış olan eşya sadece bu şartla müsadere edilemez. Fakat bu eşyanın niteliği itibariyle kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlak açısından tehlikeli olması halinde müsaderesine hükmedilebilecektir.
Maddenin ikinci fıkrası hükmü uyarınca birinci fıkra kapsamına giren eşyanın, ortadan kaldırılması, elden çıkarılması, tüketilmesi veya müsaderesinin başka bir surette imkânsız kılınması halinde; bu eşyanın değeri kadar para tutarının müsaderesine karar verilir.
Üçüncü fıkrada orantılılık kuralı kabul edilmiştir. Buna göre suçta kullanılan eşyanın müsadere edilmesinin işlenen suça nazaran daha ağır sonuçlar doğuracağı ve bu nedenle hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında, müsaderesine hükmedilmeyebilir.
Dördüncü fıkrada yasak olan eşyanın bulundurulmasına ilişkin düzenleme getirilmiştir. Kime ait olursa olsun üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşya, müsadere edilir.
Beşinci fıkrada kısmi müsadere hali düzenlenmiştir. Eşyanın sadece bazı kısımlarının müsaderesi gerektiğinde, tümüne zarar verilmeksizin bu kısmı ayırmak olanaklı ise, sadece bu kısmın müsaderesine karar verilir.
Altıncı fıkrada müşterek veya iştirak halinde mülkiyete konu olan eşyanın müsaderesi düzenlenmiştir. Birden fazla kişinin paydaş olduğu eşya ile ilgili olarak, sadece suça iştirak eden kişinin payı müsadere edilir.
Kazanç Müsaderesi (TCK m.55)
Madde 55- (1) Suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine karar verilir. Bu fıkra hükmüne göre müsadere kararı verilebilmesi için maddi menfaatin suçun mağduruna iade edilememesi gerekir.
(2) Müsadere konusu eşya veya maddi menfaatlere elkonulamadığı veya bunların merciine teslim edilmediği hallerde, bunların karşılığını oluşturan değerlerin müsaderesine hükmedilir.
(3) Bu madde kapsamına giren eşyanın müsadere edilebilmesi için, eşyayı sonradan iktisap eden kişinin 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun iyi niyetin korunmasına ilişkin hükümlerinden yararlanamıyor olması gerekir.
Kazanç müsaderesi ile, suç işlemek yoluyla kazanç elde edilmesini engelleyecek etkin bir yaptırım amaçlanmıştır. Bu düzenleme ile suç işlemek suretiyle veya suç işlemek dolayısıyla elde edilen ekonomik kazançların müsaderesi olanaklı hale gelmiştir. Özellikle kara para aklama, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti, dolandırıcılık, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma gibi ekonomik çıkar elde etme amacıyla işlenen suçlar bakımından etkin bir caydırıcılık özelliği taşıyan bir yaptırımdır.
Maddenin ikinci fıkrasında müsadere konusu eşya veya maddi menfaatlere elkonulamadığı veya bunların merciine teslim edilmediği hallerde, bunların karşılığını oluşturan değerlerin müsaderesine hükmedileceği düzenlenmiştir. Böylelikle mağdurun ve iyiniyetli üçüncü kişilerin hakları korunmaktadır.
Üçüncü fıkrada kaim değerin müsaderesi düzenlenmiştir. Müsadere konusu eşya veya maddi menfaatlere elkonulamadığı veya bunların merciine teslim edilmediği hallerde, bunların karşılığını oluşturan değerlerin müsaderesine hükmedilir. Örneğin eşyanın yok edilmesi, kazancın harcanması vs. gibi durumlarda bunların karşılığını oluşturan değerler müsadere edilecektir.
Müsadere Kararı Verilen Eşyanın Geri İadesi
Elkonulan eşyanın iadesi
Madde 131 – (1) Şüpheliye, sanığa veya üçüncü kişilere ait elkonulmuş eşyanın, soruşturma ve kovuşturma bakımından muhafazasına gerek kalmaması veya müsadereye tabi tutulmayacağının anlaşılması halinde, re’sen veya istem üzerine geri verilmesine Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından karar verilir. İstemin reddi kararlarına itiraz edilebilir.
(2) 128 inci madde hükümlerine göre elkonulan eşya veya diğer malvarlığı değerleri, suçtan zarar gören mağdura ait olması ve bunlara delil olarak artık ihtiyaç bulunmaması halinde, sahibine iade edilir.
Ceza Muhakemesi Kanunu madde 131 ‘’Elkonulan Eşyanın İadesi’’ başlıklı kanun hükmünde müsadere kararı verilen eşyanın geri iadesi hali düzenlenmiştir. Madde hükmünden de açıkça anlaşılacağı üzere elkonulmuş eşyanın, soruşturma ve kovuşturma bakımından muhafazasına gerek kalmaması veya müsadereye tabi tutulmayacağının anlaşılması halinde Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından re’sen ya da eşyasına elkonulan şüpheli, sanık veya üçüncü kişinin istemi üzerine eşya geri iade edilir.
Müsadere Ne Demek SSS
Eşya müsaderesi iyiniyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesi sırasında kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suç neticesinden meydana gelen eşyaya devlet tarafından el konulmasıdır.
Türk Ceza Kanunu’nun ‘’Yaptırımlar’’ başlıklı Üçüncü Kısmının İkinci Bölümü olan ‘’Güvenlik Tedbirleri’’ başlığı altında 54. Ve 55. Maddeler de Eşya Müsaderesi ve Kazanç Müsaderesi hükümleri düzenlenmiştir. Müsadere bir ceza değil, güvenlik tedbiridir.
Müsadere kasıtlı bir suçun işlenmesi sırasında kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suç neticesinden meydana gelen eşyaya devlet tarafından el konulması ile eşya devlet kontrolüne geçer.
Eşya ya da kazanç müsaderesi kararının kesinleşmesinden itibaren 20 yıllın dolması halinde hüküm uygulanamayacağından müsadere ortadan kalkar.
