Hakaret Suçu

Hakaret suçu Türk Ceza Kanunu’nun Kişilere karşı Suçlar başlığı altında bulunan ‘’Şerefe Karşı Suçlar’’ kısmında düzenlenmiştir. Konuyla ilgili olarak ceza avukatı ile görüşmeniz sizler için faydalı olacaktır.

Türk Ceza Kanunu Madde 125

(1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.

(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.

(3) Hakaret suçunun;

a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,

b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,

c)  Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle,

İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.

(4)  Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.

(5)  Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.

Hakaret suçunun cezalandırılmasıyla korunan hukuki değer, kişilerin onur, şeref ve saygınlığı olup, bu suçun oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye yönelik olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Kişilere yönelik her türlü ağır eleştiri veya rahatsız edici sözlerin hakaret suçu bağlamında değerlendirilemez. Sözlerin açıkça, onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadını veya sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir. Hakaret suçun soruşturması ve kovuşturulması şikâyete tabidir.

Gıyapta/ Yokluğunda Hakaret Suçu

Hakaret suçu mağdurun olmadığı veya mağdurun doğrudan vakıf olamayacağı bir şekilde işlendiğinde gıyapta hakaret suçu oluşmaktadır. Ancak gıyapta hakaret suçunun cezalandırılması için, failin mağdur dışında toplu veya dağınık en az üç kişiyle ihtilat ederek bu suçu işlemesi gerekmektedir. Suçun faili ihtilatı bilerek ve isteyerek gerçekleştirmelidir. İhtilat kişilerle birebir görüşerek gerçekleşebileceği gibi, üç veya daha fazla kişiye mektup göndermek, telefon etmek, SMS veya e-mail göndermek suretiyle de gerçekleştirilebilir. Ancak ihtilat unsurunun gerçekleşmesi için, failin sözleri en az üç kişinin duyabileceği bir ortamda ve şekilde söylemesi yeterli olmayıp, muhatapların bizzat anlamaları ve vakıf olmaları lazımdır.

TCK’nın 125/2. maddesinde, “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.” demek suretiyle, onur kırıcı nitelikteki fiilin, ileti yoluyla mağduru hedef alması durumunda failin huzurda hakaret etmiş gibi cezalandırılacağı belirtilmiştir. Buna göre, hakaret içeren bir mektup, telefon konuşması veya yazılı bir mesaj huzurda söylenmiş gibi cezalandırılacaktır. Gıyapta değil.

İleti yoluyla hakarette (hakaret içeren bir mektup, telefon konuşması veya yazılı bir mesaj) failin kullandığı vasıtalar ile mağduru hedef aldığını bilmesi ve mağdur tarafından bu fiilin öğrenileceğini istemesi gerekir. Yani kast gerekir. Hakaret suçu kasten işlenebilen suçtur. Ama ileti mağdurdan başka birisine gönderilmiş ancak tesadüfen mağdur tarafından öğrenilmiş ise, huzurda hakaret suçu oluşmayacaktır. Çünkü, fail mağdurun hakareti öğrenmesi kastıyla hareket etmemiştir.

Cumhurbaşkanına Hakaret

Madde 299- (1) Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek ceza altıda biri oranında artırılır.

(3) Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır.

Cumhurbaşkanına hakaret suçu, takibi şikayete bağlı suçlardan olmayıp resen soruşturulan suçlardandır. Ancak kamu davası yoluyla yargılamasının yapılması “Adalet Bakanının olur” una tabi kılınmıştır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 299/3 maddesinde yer alan düzenlemede Cumhurbaşkanına hakaret suçundan kovuşturma yapılmasının Adalet Bakanının iznine bağlı tutulmuştur. Suç için; şikayet şartı aranmamaktadır. Cumhurbaşkanına hakaret suçu yüze karşı hakaret ve yoklukta hakaret ayrımına tabi tutulmamakta. Serbest hareketli bir suçtur ve alenen işlenmesinin cezayı ağırlaştırıcı neden olarak kabul edilir.

Hakaret Suçunun Mağduru

Mağdurun belirlenmesi

Madde 126- (1) Hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı geçiştirilmiş olsa bile, eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş ve hem de hakaret açıklanmış sayılır.

Mağdur suçtan etkilenen kişidir. Hakaret eylemi kişinin onur, şeref ve saygınlığına saldırı niteliğindedir. Bu vasıflar ancak yaşayan gerçek kişiye haizdir. Ölmüş kimse hakaret suçunun mağduru olamaz. Bu durumda hakaret suçunun mağduru yanlızca gerçek kişilerdir. Tüzel kişiler de mağdur olamaz.

Hakaret suçunda mağdurun belirlenmesi için matufiyet şartı aranmaktadır. Matufiyet kelime anlamı olarak, “yöneliklik, yönelmiş olmak” olarak tarif edilmektedir. Hukuken matufiyet ise mağdurun belirli veya belirlenebilmiş olmasının ifade eder. Matufiyet şartı kişilik haklarına saldırı sebebiyle tazminat istemini içeren davalarda da önem arz eder.

İddia ve savunma dokunulmazlığı

Madde 128- (1) Yargı mercileri veya idari makamlar nezdinde yapılan yazılı veya sözlü başvuru, iddia ve savunmalar kapsamında, kişilerle ilgili olarak somut isnadlarda ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunulması halinde, ceza verilmez. Ancak, bunun için isnat ve değerlendirmelerin, gerçek ve somut vakıalara dayanması ve uyuşmazlıkla bağlantılı olması gerekir.

Bir yargılama sürecine katılan tüm taraflar iddia ve savunmalarını özgürce belirtebilmeliler. Bu kapsamda düzenlenen TCK m.128 uyarınca iddia ve savunma kapsamındaki söz ve davranışlar hakaret suçuna ilişkin söz ve davranışlar olsa dahi hakaret suçunu oluşturmaz. Örneğin bir avukatın dilekçe de yazmış olduğu sözler veya hakimin duruşma esnasında ifade tutanağında yer alan sözleri okuması hakaret suçunu oluşturmaz.

Hakaret Suçu Sayılan Kelimeler

Hakaret suçunun oluşabilmesi için suçun mağdurunun kişilik haklarını, onur, şeref veya saygınlığını rencide edecek sözler veya somut bir fiil veya sövme yoluyla kişinin onur, şeref veya saygınlığına saldırılması gerekmektedir. Bir hareketin onur kırıcı olup olmadığı bazı durumlarda nispi olup, zamana, yere ve duruma göre değişebilmektedir. Bu minvalde hakaret suçunu oluşturan sözlerin sayılı olmasına imkan yoktur. Ancak Yargıtay kararları nezdinde zamana, yere ve duruma göre hakaret olarak sayılan kelimeler aşağıdaki gibidir;

Yargıtay Kararları Işığında Hakaret Sayılan Kelimeler

• GERİZEKALI

18. Ceza Dairesi 2015/9969 E.  ,  2015/5387 K. 15.09.2015 T.

Sanığın, Aile Sağlık Merkezinde doktor olarak görev yapan mağdura “aile hekimi değil mi gerizekalı, manyak” diyerek hakaret ettiğinin iddia edildiği olayda, eylemin TCK’nın 125/3-a maddesindeki kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret suçunu oluşturduğu, 

• CAHİL

18. Ceza Dairesi         2015/5041 E.  ,  2015/6283 K. 30.09.2015 T.

‘’Yargılamaya konu somut olayda; sanığın bir yakınının başka bir olay nedeniyle adliyeye getirildiği, burada karşı tarafla çıkan tartışmaya müdahale eden polis memurları ile sanık arasında çıkan tartışmada, katılan polis memuruna hitaben söylediği “siz kimsiniz, lise mezunları, cahiller” şeklindeki sözlerinin katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, rahatsız edici, kaba ve nezaket dışı hitap tarzı niteliğinde olduğu gözetilmeden hükümlülük kararı verilmesi, Kanuna aykırı…’’

• SALAK

4. Ceza Dairesi         2020/20273 E.  ,  2020/13343 K. 20.10.2020 T.

‘’Sanığın, katılana attığı mesajlardan “hahahha salak” şeklindeki sözün, muhatabın onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek nitelikte olduğu ve hakaret suçunu oluşturduğu gözetilmeden, yasal ve yerinde olmayan gerekçeyle beraat kararı verilmesi,Kanuna aykırı …’’

• BEYİNSİZ

4. Ceza Dairesi         2013/36152 E.  ,  2016/3652 K. 29.02.2016 T.

2-Kabule göre de; a-) Sanık hakkında, Konya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından düzenlenen 09.08.2011 tarih ve 2011/12569 esas numaralı iddianamede, 20.04.2011-24.04.2011 tarihlerinde katılana facebook üzerinden elektronik mesaj gönderdiği, “haysiyetsiz, sünepe, sığır, beyinsiz” ve sair sözler sarf ederek hakaret ettiği, 

• UTANMAZ

23. Ceza Dairesi   2015/8976 E.  ,  2016/7036 K.  01.06.2016 T.

‘’parasını isteyen katılana yönelik “..çocuklardan uzak dur, sübyancı diye adın çıkar, ..utanmaz, ..bela mısın kadın nesin, …nasıl müsaade ediyorlar senin gibi biri çocuklara doktorluk yapsın, ..telini elbet bulucaz..elbet yapacağımız olacak” şeklinde birden fazla kez tehdit ve hakaret içerir mesajlar çektiği, sanığın bu şekilde dolandırıcılık, hakaret ve tehdit suçlarını işlediği iddia edilen olayda; Sanık hakkında hakaret ve tehdit suçlarından verilen beraat kararına yönelik yapılan temyiz incelemesinde; Sanığın katılanın cep telefonuna göndermiş olduğu mesajların içeriği karşısında; sanığın hakaret ve tehdit suçlarından mahkumiyeti yerine oluşa ve dosya kapsamına uygun olmayan yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde beraat kararı verilmesi, Bozmayı gerektirmiş, ‘’

• DALLAMA

3. Ceza Dairesi         2022/1229 E.  ,  2022/3809 K. 14.06. 2022 T.

‘’Şüphelinin kendisine ait Facebook isimli sosyal medya hesabından “Şakamı yapıyor lan bu dallama” şeklinde paylaşımda bulunması nedeniyle Lüleburgaz Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Cumhurbaşkanına hakaret suçundan başlatılan soruşturma kapsamında …yapılan sosyal medya araştırması neticesinde şüphelinin kullandığının tespit edilen Facebook isimli sosyal paylaşım sitesinde “şakamı yapıyor lan bu dallama” şeklinde paylaşımda bulunduğu, her ne kadar soruşturma dosyası içerisinde söz konusu paylaşımı gösteren görüntü çıktısı bulunmadığı anlaşılmış ise de şüphelinin söz konusu paylaşımı yaptığını açıkça ikrar ettiği,’’

• YÜZSÜZ

3. Ceza Dairesi         2019/13147 E.  ,  2019/21587 K. 26.11.2019 T.

‘’Sanık aşamalardaki savunmasında, mağdur …’ın annesi olduğunu, olay günü aralarında tartışma yaşandığını bu tartışma esnasında annesinin kendisine hitaben ”defol git evden arsız yüzsüz” demek suretiyle hakaret etiğini buna sinirlendiğinden dolayı bardağı evin herhangi bir yerine fırlattığını ifade ettiği ve bu savunmayı doğrular mahiyetteki tanık …’ın beyanı da göz önüne alındığında 5237 sayılı TCK’nin 29. maddesinin sanık lehine uygulanıp uygulanmayacağının karar yerinde tartışılmaması,…’’

• EDEPSİZ

18. Ceza Dairesi   2015/41771 E.  ,  2017/4861 K. 02.05.2017 T.

Yargılamaya konu somut olayda; hastanede aralarında çıkan tartışmada katılan sanığın sanığa “Allah senin belanı versin” demesi üzerine sanığın da katılan sanığa “edepsiz, terbiyesiz”şeklindeki sözlerinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, beddua ve rahatsız edici, kaba ve nezaket dışı hitap tarzı niteliğinde olduğu, dolayısıyla hakaret suçunun unsurları itibari ile oluşmadığı gözetilmeden, sanığın beraatı yerine ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi, Kanuna aykırı ve katılan sanık … vekilinin temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 02.05.2017 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

• EZİK – EMBESİL

9. Hukuk Dairesi         2019/248 E.  ,  2019/12214 K. 27.05.2019 T.

E) Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince özetle; “……..Dosya içeriği mevcut delil durumu, şahit beyanları bir bütün olarak değerlendirildiğinde; davacının, iş yeri taşeronu ve davalının kafeterya işletmecisi … yönelik ” eşek gibi yazacaksın” şeklindeki beyanın Mayıs – Haziran 2016 tarihlerinde meydana geldiğinin diğer davalı şahidi … ‘ın beyanından anlaşıldığı, yine davacının davalı iş yeri çalışanı … ı kastederek ” embesil arkadaşınız maili anlayamamış” beyanının Nisan -Mayıs 2016 tarihlerinde, yine davalı çalışanı …‘yı kastederek ” çapsız insanlar bunlar, dayanamıyorum” beyanının Mart-Nisan- Mayıs 2016 tarihlerinde söylendiğinin, yine davalı çalışanı …’a yönelik toplantı sırasında ” ezik ezik oturuyorsun karşımda” şeklinde beyanda bulunduğu, bu beyanın hangi tarihte söylendiği yönünde netlik bulunmadığı ancak davacının davalıda çalıştığı süre göz önüne alındığında ve davalı şahidi …’ın beyanların söylenme tarihlerine yönelik beyanı da dikkate alınarak, davacının davalıda çalışan kişilere yönelik değişik tarihlerde haysiyet, kişilik ve onurlarını kırıcı aşağılayıcı söz ve davranış ve hakaret sözleri söylediğinin sabit olduğu,

• HIRSIZ

16. Ceza Dairesi         2016/1474 E.  ,  2016/3955 K. 10.06.2016 T.

Oluşan olay ve dosya kapsamına göre, sanığın kendisine ait twitter hesabı üzerinden katılanı kasteder şekilde yazdığı “müfteri, hırsız, yalancı, dindar görünümlü münafık, vatanı satan hain, yalancı hırsız tiran, rüşvetçi, süfyansın” şeklindeki açıklanmasında zorunluluk bulunmayan sözlerin eleştiri ve ifade özgürlüğü sınırlarını aşarak, incitici, küçük düşürücü ve katılanın toplum içindeki saygınlığını zedeleyici mahiyette olması nedeniyle hakaret vasfı taşıdığı gözetilerek sübut bulan müsnet suçtan mahkumiyeti yerine, yasal ve yerinde olmayan gerekçeyle beraat kararı verilmesi, Kanuna aykırı, katılan vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu sebepten dolayı BOZULMASINA, 10.06.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

• GEVŞEK

18. Ceza Dairesi         2015/31474 E.  ,  2017/12527 K. 07.11.2017 T.

İnceleme konusu somut olayda; başka suçtan hükümlü olan sanığın, koğuş değişikliği talebine olumsuz cevap verilmesi üzerine sinirlenerek, infaz koruma memuru olan şikayetçilere sarfettiği kabul edilen “gevşekler” biçimindeki sözün, nezaket dışı kaba hitap tarzı olup, sövme, somut bir fiil ya da olgu isnadı olarak kabul edilemeyeceği, katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurları oluşmadığından, sanığın beraati yerine hükümlülük kararı verilmesi, Bozmayı gerektirmiş ve sanık …’ın temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye kısmen uygun olarak, HÜKÜMLERİN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 07/11/2017 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.

• YAZIKLAR OLSUN

18. Ceza Dairesi         2015/41787 E.,  2017/13867 K. 29.11.2917 T.

‘’Sanığın, icra dairesindeki işlemlerinin gecikmesine sinirlenerek söylediği “herkes haddini bilsin, lanet olsun, yazıklar olsun” biçimindeki kaba hitap tarzı ve beddua niteliğindeki sözlerinin, muhataplarının onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, mahkumiyet kararı verilmesi, Bozmayı gerektirmiş…’’

Av. Melek Çiçek

Hakaret Suçu Hakkında SSS