Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması bir diğer adıyla cezanın ertelenmesi sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılmasına neden olan bir ceza muhakemesi kurumu olarak karşımıza çıkmaktadır. Konuyla ilgili olarak hukuki destek almak için alanında uzman ceza avukatı ile görüşmeniz sizler için faydalı olacaktır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Yani bir başka ifadeyle; Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, müsadereye ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kurulan ceza hükmünün sanık hakkında hukuki bir sonuç doğurmamasını ifade eder.
Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılamada hükmolunan ceza iki yıl veya daha az süreli hapis cezası yahut adli para cezası ise mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) karar verilebilmektedir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için bir takım şartların birlikte (kümülatif) gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu şartlar;
*Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış olması,
*Yargılama sonunda hükmolunan cezanın 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası olması,
*Mahkemece sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği konusunda kanaate varılması,
*Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesidir.
Ancak şuna dikkat edilmelidir ki; açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkum olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.
Anayasanın 174.maddesinde koruma altına alınan İnkılap kanunlarında yer alan suçlarda HAGB kararı verilemez.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık 5 yıl süreyle denetim süresine tabi tutulmaktadır. Bu 5 yıllık süre çocuklar hakkında uygulanmaz. Çocuk Koruma Kanunun 23.maddesinde “Çocuklar hakkında HAGB kararı verilmesi durumunda denetim süresi 3 yıldır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Denetim süresi içinde sanıktan mahkemece 1 yıldan fazla olmamak üzere bazı yükümlülüklerin yerine getirilmesi istenebilir. Bu yükümlülükleri; eğitim programına devam etme, ücret karşılığı çalışma, belli yerlere gidememe, belli yerlere gitme şeklinde sıralanabilir.
Bir Kişiye Kaç Kez HAGB kararı verilebilir?
Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.
Kişi denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemez ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davrandığı takdirde açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilir.
Ancak kişi denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlerse ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranırsa mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme sanığın durumunu değerlendirerek cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine veya koşulların varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkumiyet hükmü de kurabilir. Ancak kişi açıklanan veya yeni kurulan hüküme itiraz edilebilir. İtiraz mercii sınırlı olarak değerlendirme yapar.
8. Yargı Paketi – HAGB Konusunda Yeni Düzenleme
Halk tarafından “8. Yargı Paketi” olarak bilinen değişiklik ve yeni düzenlemeleri barındıran 7499 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 12 Mart 2024 tarihli ve 32487 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Daha önceden sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin karar verilebilmesi için sanığın HAGB Kararını talep veya kabul etmesi gerekirdi. CMK’nın 231. maddesinde yapılan değişiklik ile HAGB sanığın kabulüne ve/veya talebine bırakılmamıştır. Yeni düzenleme ile mahkeme koşulları oluşması halinde sanık hakkında HAGB Kararı verebilecektir.
8.Yargı paketiyle gelen yeni bir düzenleme de HAGB kararlarında kanun yoludur. Yeni düzenleme ile mahkeme, koşul ve şartların oluşması halinde re’sen sanık hakkında HAGB kararı verebilmekte olup, verilen karara karşı iki hafta içinde istinaf kanun yoluna başvurabilmektedir. (İlk derece mahkemelerince verilen kesin hükümler hariç) HAGB kararının ilk derece mahkemesi sıfatıyla bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay tarafından verilmesi halinde de temyiz yoluna gidilebilmektedir. İstinaf ve Temyiz yolunda karar ve hüküm, usul ve esasa ilişkin hukuka aykırılıklar yönünden incelenir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılma kararı bunlara mahsus bir sisteme kaydedilmektedir.
Denetimli Serbestlik Nedir?
*Sanığın bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam ettirme,
*bir başkasının gözetimi haline belli bir ücret karşılığında çalıştırılma,
*Belli yerlere gitmesinin yasaklanması, belli yerlere gitme konusunda yükümlü kılınması gibi tedbirler örnek olarak gösterilebilir.
Denetimli Serbestlik Kurumu
Denetimli serbestlik kurumuyla amaçlanan hükümlünün toplıuma yrniden kazandırılmasını sağlamaktır.
Denetimli serbestlik koşullu salıverilmesine bir yıl ve daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin cezanın koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilmesidir. Koşullu salıverilme ise hakkında hapis cezası verilmiş olan hükümlünün, kanunda öngörülen ceza süresinin bir kısmını cezaevinde iyi halli olarak geçirmesi şartıyla, cezanın geriye kalan kısmını cezaevi dışında çektirilmesidir.
Denetimli serbestlik kurumundan yararlanabilecek kişiler ve bu kişilerin hangi şartlarla denetimli serbestlikten yararlanabileceği 5275 sayılı kanunun madde.105/A’da hükme bağlanmıştır. Buna göre; açık ceza infaz kurumunda ya da çocuk eğitim evinde bulunan iyi halli bir hükümlü talepte bulunarak, denetimli serbestlikten faydalanabilecektir.
Denetimli serbestliğe uymama halinde kişinin yararlandığı infaz ortadan kalkar. Denetimli serbestlik uygulamasının ihlali halinde hükümlü tekrar cezaevine alınır. Ve cezasını cezaevinde çekmesi sağlanır.
Denetimli Serbestlik Şartları
Hükümlünün denetimli serbestlikten yararlanabilmesi için birtakım şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu şartlar şu şekilde sıralanmaktadır; Hükümlünün cezasını Açık Cezaevinde infaz ediyor olması, Hükümlünün koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az süre kalmış olmalı, Hükümlünün ceza infaz kurumunda geçirdiği süreler iyi halli olmalı, Hükümlünün talepte bulunması şart olup, bu talebin ceza infaz kurumuna bir dilekçe ile verilmesi gerekmektedir.
Denetimli serbestliğe ise İnfaz Hakimliği tarafından karar verilmelidir.
Denetimli serbestlikte iyi hal şartına ceza infaz kurumu tarafından kurulan idare ve gözlem kurulu karar vermektedir.
Denetimli Serbestlik ve Şartlı Tahliye Farkı
Denetimli serbestlik ile şartlı tahliye arasındaki fark merak edilen konuların başında gelmektedir. Denetimli serbestlikte amaç hükümlünün cezasının bir kısmını cezaevinde çektikten sonra topluma tekrardan kazandırılması, ailesiyle bağlarının yeniden kurulabilmesi ve sosyal hayata yeniden uyum sağlayabilmesi amacıyla düzenlenen bir kurumdur.
Şartlı tahliye de cezaevindeki iyi hal göz önünde bulundurularak hüküm giymiş kişinin sosyal hayata kazandırılması amaçlanmaktadır. Şartlı tahliyede tekrar suça karışmama dışında herhangi bir şart söz konusu değildir. Ancak denetimli serbestlikte kişi belirlenen kurallara ve yükümlülüklere uymak zorunda olup, istenen sürelerde imza vermek durumunda kalmaktadır.
Denetimli Serbestlikte İmza Atma Yükümlülüğü
Denetimli serbestlikte olan kişinin belli süreler içinde imza atma yükümlülüğü bulunmaktadır. Belirlenen günün mesai saatlerinde imza atılması yeterlidir. Ancak şüpheli veya sanığın istemi üzerine hakim veya mahkeme adli kontrol kararı olan imza yükümlülüğünün kaldırılmasını karar verebilir.
Denetimli Serbestliğin Başlama Zamanı
Denetimli serbestlikte hükümlü kurallara uyacağına dair taahhütte bulunur. Bunun üzerine hükümlü tahliye edilir.
Hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına karar verilen hükümlü ceza infaz kurumundan çıktıktan sonra beş gün içerisinde talebinde belirttiği denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat etmek zorundadır. Müdürlüğe müracaat için gereken beş günlük süre, hükümlünün ceza infaz kurumundan ayrılışını takip eden günden itibaren başlar.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması SSS
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması bir diğer adıyla cezanın ertelenmesi sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılmasına neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Hagb kararı mahkemenin sanık hakkında verdiği mahkümiyet hükmünü belirli şartlar doğrultusunda bir süre açıklamama kararı almasıdır.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık 5 yıl süreyle denetim süresine tabi tutulmaktadır. Bu 5 yılllık denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması hâlinde, mahkeme hükmü açıklar. Bu süre içerisinde yükümlülüklerine uygun davrannan ve ikinci bir suç işlemeyen kişi hakkında verilen ceza düşer.
Hagb kararı aadli sicil kaydına işlenmez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, kendine özel bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi hâlinde kullanılabilir.
Halk tarafından “8. Yargı Paketi” olarak bilinen değişiklik ve yeni düzenlemeleri barındıran 7499 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 12 Mart 2024 tarihli ve 32487 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Daha önceden sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin karar verilebilmesi için sanığın HAGB Kararını talep veya kabul etmesi gerekirdi. CMK’nın 231. maddesinde yapılan değişiklik ile HAGB sanığın kabulüne ve/veya talebine bırakılmamıştır. Yeni düzenleme ile mahkeme koşulları oluşması halinde sanık hakkında HAGB Kararı verebilecektir.
