Sahte imza suçu; Resmî Belgede Sahtecilik Suçu (TCK m.204) ile Özel Belgede Sahtecilik Suçu (TCK m.207) Türk Ceza Kanunu’nun Dördüncü Bölüm – Kamu Güvenine Karşı Suçlar başlıklı kısmında düzenlenmektedir. Düzenlen suçlarla korunan hukuki yarar, kamu düzenidir. Konuyla ilgili olarak ceza avukatı ile görüşerek hareket etmeniz sizler için faydalı olacaktır.
Resmi Belgede Sahtecilik (TCK m.204)
Resmî Belgede Sahtecilik suçu Türk Ceza Kanunu’nun Dördüncü Bölüm – Kamu Güvenine Karşı Suçlar başlıklı kısımda madde 204’te düzenlenmiştir.
Resmî belgede sahtecilik
Madde 204- (1) Bir resmî belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmî belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmî belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Resmî belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.
Resmî belge bir kamu görevlisi tarafından görevi gereği olarak düzenlenen yazıyı ihtiva eder. Düzenlenen belge ile kamu görevlisinin görevi arasında irtibatın bulunması gerekir. Dolayısıyla bir kamu kurumu ile akdedilen sözleme de özel hukuk hükümleri geçerli olsa dahi resmî belge olarak kabul edilir. Çünkü sözleşme kamu kurumu adına kamu görevlisi tarafından imzalanmaktadır.
Genel itibariyle belge için yazılı kâğıt aranmaktadır ancak bazı hallerde belgenin varlığının kabulü için yazılı kâğıt dışında başka nesneler de kabul edilebilir. Mesela metal levha üzerine yazı yazılması halinde belge oluşmuş sayılır. Örneğin araç plakaları resmî belge niteliğindedir ve bunlar üzerinde yapılacak sahtecilik resmî belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır.
Resmî belgede sahtecilik suçu seçimlik hareketli bir suçtur.
- İlk hareket resmî belgeyi sahte olarak düzenlemektir. Böylelikle gerçekte mevcut olmayan bir resmî belge mevcutmuş gibi sahte olarak üretilmektedir.Sahtelikten söz edebilmek için düzenlenen belge bir kişiyi belgenin gerçek olduğu kanısına vardırmalı yani yanıltmalıdır. Sahtelik beş duyuyla anlaşılamamalı.
- İkinci seçimlik hareket ise gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak ve yanıltacak şekilde değiştirmektir. Gerçek bir resmî belgenin silmek veya ilaveler yapmak suretiyle değiştirilmesi resmî belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır.
- Üçüncü seçimlik hareket sahte resmî belgenin kullanılmasıdır. Sahte resmî belgenin kullanılması resmî belgede sahtecilik suçunu oluşturur. Kullanılan sahte resmî belgenin kullanan kişi veya bir başkası tarafından düzenlenmiş olmasının bir önemi yoktur.
Kanunda resmî belgede sahtecilik suçunun bir kamu görevlisi tarafından işlenmesi ayrı bir suç olarak kabul edilmektedir. M.204/2 uyarınca bu suçun oluşması için suçun konusunu oluşturan sahte resmî belgenin kamu görevlisinin görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belge olması gerekir.
Ayrıca kamu görevlisinin gerçeğe aykırı olarak bir olayın kendi huzurunda gerçekleştiğini veya bir beyanın kendi huzurunda yapılmış gibi göstererek belge düzenlemesi halinde de bu fıkra hükmü uyarınca suç oluşur.
Ancak bir kamu görevlisi tarafından resmî belgede sahtecilik yapılmış olmasına rağmen düzenlenen resmî belgenin kamu görevlisinin görevi gereği düzenlemeye yetkisi yok ise m.204/2 hükmü uygulanmaz.
Resmi Belgede Sahtecilik Suçunun Konu Bakımından Nitelikli Hali
Kanun hükmü gereği bazı belgeler sahteliği tespit oluncaya kadar geçerli bir belge olarak kabul edilir. Eğer suçunun konusunu sahteliği tespit oluncaya kadar geçerli bir belge oluşturuyorsa verilecek olan ceza yarısı oranında arttırılır.
Resmî belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek
TCK Madde 205- (1) Gerçek bir resmî belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Bir resmî belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek resmi belgede sahtecilik suçu dışında başka bir suç olarak ceza yaptırımına alınmıştır. Gerçek bir resmî belge üzerindeki yazıları boyamak veya silmek suretiyle yok etmek veya okunamaz hale getirmek bu suçu oluşturur.
Gizleme halinde ise belge hala varlığını muhafaza etmektedir ancak belgenin nezdinde bulunduğu kişiye veya kuruma karşı gizlemenin gerçekleşmesi gerekmektedir.
Ancak bir resmî belgenin uyuşmazlığın çözümü adına mahkemeden istenmesi halinde belgenin gizlenerek mevcut olmadığının bildirilmesi halinde resmi resmî belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu değil suç delillerini gizleme suçu oluşmaktadır.
Resmî belgenin düzenlenmesinde yalan beyan
TCK Madde 206- (1) Bir resmi belgeyi düzenlemek yetkisine sahip olan kamu görevlisine yalan beyanda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
Bu husus fikri sahtecilik olarak ele alınmaktadır. Kişinin kamu görevlisine açıkladığı yalan beyanlar neticesinde düzenlenen resmi belgenin bu beyanın doğruluğunu ispat edici bir güce sahip olması sebebiyle bu husus suç teşkil etmektedir.
Soruşturma- Kovuşturma– Cezanın İnfazı
Resmi belgede sahtecilik suçu şikayete tabi suçlardan değildir. Suçun savcılığa bildirilmesi halinde re’sen (kendiliğinden) soruşturma ve kovuşturma yapılır.
Resmi belgede sahtecilik suçunun m.204/1 hükmünde yer alan şeklinde işlenmesi halinde açılan dava da Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halini düzenleyen m. 204/2 uyarınca yapılacak yargılamada görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir. Yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu madde 253’te uzlaştırma kapsamındaki suçlar düzenlenmektedir. Resmi Belgede Sahtecilik suçu bu madde de yer almamaktadır dolayısıyla uzlaşma kapsamına dahil değildir.
Resmi belge de sahtecilik suçunun cezası kanunda hapis cezası olarak düzenlenmiştir. Ancak TCK m. 50 uyarınca kısa süreli hapis cezalarına seçenek yaptırımlar düzenlenmiştir. Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre adli para cezasına çevrilebilir.
Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır. Ceza hükmünün adli para cezasına çevrilebilmesi için ceza alt sınırının 1 ve altı olması gerekmektedir. Fakat resmi belgede sahtecilik suçunun ceza alt sınırı 2 yıldır. Bu durumda resmi belgede sahtecilik suçu neticesinde alınan hapis cezası adli para cezasına çevrilemez.
Resmi Belgede Sahte İmza Suçu
Resmi belgede başkasının yerine imza atma, sahte imza atma halinde TCK m.204/1 hükmünde yer alan ‘’resmi belgeyi başkasını gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren kişi’’ hükmü uyarınca resmi belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır ve iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sahte Kimlik Kullanma
Sahte kimlik yapmak ve kullanmakta resmi belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır. Buna göre kimlik kartı, resmi belge niteliğinde olup bu resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte olarak kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Özel Belgede Sahtecilik Suçu (TCK M.207)
Suçun konusu özel belgedir.
Özel belgede sahtecilik
Madde 207- (1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
Özel belge, hukuken koruna bir içeriğe sahip ve resmi belge vasfına sahip olmayan belgelerdir. Özel bir belgeyi sahte olarak düzenlemek, özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde silerek veya ilaveler ekleyerek değiştirmek özel belgede sahtecilik suçunu işlemektedir. Kanun lafzında görüleceği üzere suçun oluşması için iki seçimlik hareket mevcuttur. Özel belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için belgede yapılan değişikliğin aldatıcı nitelikte olması gerekmektedir. Aldatıcı nitelik yok ise yalnızca özel belgeyi bozma suçu oluşur.
Özel belgede sahtecilik suçunun oluşması için bir diğer unsur belgenin kullanılmasıdır. Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyip ya da üzerinde silme ve ilaveler eklemek suretiyle değiştirmek suçun oluşması için yeterli olmayıp aynı zamanda bu belgenin aldatma saikiyle kullanılması gerekmektedir.
Kullanmaktan maksat bu belgenin herhangi bir hukuki ilişki veya hukuki işlem esnasında kullanılmasıdır. Sahte özel belgenin hazırlanması suçun hazırlık aşamasını oluşturur. Bu aşamada suç tamamlanmış sayılmaz. Kullanılması anında suç tamamlanmış sayılır.
Başkaları tarafından düzenlenen sahte özel belgenin kullanılması da bu suçu oluşturur ve bu madde hükmüne göre cezaya hükmedilir. Ancak kullanan kişinin bu belgenin sahte olmasını bilmesi gerekmektedir. Yani özel belgede sahtecilik suçu kasten işlenen suçlardandır.
Suç, tek sahte özel belgenin kullanılması ile tamamlanır. Birden fazla sahte özel belgeyi aynı suç işleme kastıyla farklı kişilere karşı bir fiille kullanılmışsa zincirleme suç hükümleri (TCK m.43/2) uygulanır.
Özel Belgede Sahte İmza Suçu
Özel belgede başkasının yerine imza atma, sahte imza atma halinde TCK m.207 ‘’özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi’’ hükmü uyarınca özel belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır ve bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Soruşturma – Kovuşturma– Cezanın İnfazı
Özel belgede sahtecilik suçu şikâyete tabi değildir. Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından resen soruşturma açılır.
CMK m.102/1uyarınca bu suçla ilgili tutukluluk süresi en çok 1 yıldır. Zorunlu hallerde 6 ay uzatılabilir.
Bu suç için olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Özel belgede sahtecilik suçu sebebiyle yapılacak olan yargılamada Asliye Ceza Mahkemeleri görevlidir.
Özel belge de sahtecilik suçunun cezası kanunda hapis cezası olarak düzenlenmiştir. Ancak TCK m. 50 uyarınca kısa süreli hapis cezalarına seçenek yaptırımlar düzenlenmiştir. Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre adli para cezasına çevrilebilir. Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır. Ceza hükmünün adli para cezasına çevrilebilmesi için ceza alt sınırının 1 ve altı olması gerekmektedir. Özel belgede sahtecilik suçunun ceza alt sınırı 1 yıldır. Bu sebeple özel belgede sahtecilik suçunun hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.
Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek
TCK Madde 208 – (1) Gerçek bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Şikâyete tabi değildir. Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından resen soruşturulur. İddianamenin kurulmasıyla kamu davası açılır. Görevli Mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. Soruşturma ve kovuşturma kapsamında bir özel belgenin yok edilmesi, gizlenmesi veya bozulması halinde ‘’Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme’’ suçu oluşmaktadır.
Açığa imzanın kötüye kullanılması
TCK Madde 209- (1) Belirli bir tarzda doldurulup kullanılmak üzere kendisine teslim olunan imzalı ve kısmen veya tamamen boş bir kağıdı, verilme nedeninden farklı bir şekilde dolduran kişi, şikayet üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) İmzalı ve kısmen veya tamamen boş bir kağıdı hukuka aykırı olarak ele geçirip veya elde bulundurup da hukuki sonuç doğuracak şekilde dolduran kişi, belgede sahtecilik hükümlerine göre cezalandırılır.
Resmi belge hükmünde belgeler
Özel belgede sahtecilik suçunun konusunun,
- emre veya hamile yazılı kambiyo senedi (bono, poliçe, çek),
- emtiayı temsil eden belge (konişmento, varant, makbuz senedi, cari hesaplar, nakliye poliçeleri vs.)
- hisse senedi (anonim şirketler tarafından çıkartılan pay ortaklığı hakkı veren kıymetli evraklar),
- tahvil
- vasiyetname
olması halinde, resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümler uygulanır. Bu belgeler özel belge olmasına rağmen resmi belge hükmünde sayılmaktadır ve sahtecilik suçunun konusunu oluşturmaları halinde resmi belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır.
Yasal unsurları taşıyan bir bonoya sahte imza atılması halinde resmi belgede sahtecilik suçu oluşur. Ancak bonoda gerekli yasal unsurların eksikliği halinde bu eksikliğin sonradan doldurulması mevzu bahis ise özel belgede sahtecilik suçu oluşmaktadır. Yani kambiyo senetleri bakımından resmi belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için sahte oluşturulan kambiyo senedinde yasal unsurların tamam olması gerekmektedir
Gerçeğe aykırı belge düzenleyen tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubu, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Burada belirtilen, kamu görevlisi olmayan sağlık mesleği mensuplarının düzenledikleri özel belgelerdir. Düzenlenen belgenin kişiye haksız bir menfaat sağlaması ya da kamunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurucu nitelik taşıması halinde, resmi belgede sahtecilik hükümlerine göre cezaya hükmolunur.
Daha az cezayı gerektiren hal
Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.
İçtima
Sahte resmi veya özel belgenin bir başka suçun işlenmesi sırasında kullanılması halinde hem sahtecilik hem de ilgili suçtan dolayı ayrı ayrı cezaya hükmolunur.
Sahte İmza Suçu SSS
Özel belgede başkasının yerine imza atma halinde TCK m.207 ‘’özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi’’ hükmü uyarınca özel belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır ve bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Özel belge de sahtecilik suçunun cezası kanunda hapis cezası olarak düzenlenmiştir. Ancak TCK m. 50 uyarınca kısa süreli hapis cezalarına seçenek yaptırımlar düzenlenmiştir. Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre adli para cezasına çevrilebilir. Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır. Ceza hükmünün adli para cezasına çevrilebilmesi için ceza alt sınırının 1 ve altı olması gerekmektedir. Özel belgede sahtecilik suçunun ceza alt sınırı 1 yıldır. Bu sebeple özel belgede sahtecilik suçunun hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. Ancak resmi belgede sahtecilik suçunun ceza alt sınırı 2 yıldan başlamaktadır. Bu sebeple kısa süreli hapis cezası hali mevcut olmayıp resmi belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde verilecek ceza adkli para cezasına çervilmez.
Özel belgede başkasının yerine imza atma, sahte imza atma halinde TCK m.207 ‘’özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi’’ hükmü uyarınca özel belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır.
Resmi belgede başkasının yerine imza atma, sahte imza atma halinde TCK m.204/1 hükmünde yer alan ‘’resmi belgeyi başkasını gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren kişi’’ hükmü uyarınca resmi belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır.
Resmi belgede başkasının yerine imza atma halinde TCK m.204/1 hükmünde yer alan ‘’resmi belgeyi başkasını gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren kişi’’ hükmü uyarınca resmi belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır. Özel belgede başkasının yerine imza atma halinde TCK m.207 ‘’özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi’’ hükmü uyarınca özel belgede sahtecilik suçu işlenmiş sayılır.
Resmi belgede ve özel belgede sahtecilik suçları şikayete tabi suçlardan değildir. Suçun savcılığa bildirilmesi halinde re’sen (kendiliğinden) soruşturma ve kovuşturma yapılır.
Dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. TCK m.66/1-e Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası;e) Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl,
geçmesiyle düşer. Resmi belgede sahtecilik suçunun cezası 2 ila 5 yıl arasıdır. 5 yıldan fazla cezaya hükmedilemeyeceğinden 8 yıllık dava zamanaşımı süresi uygulanmaktadır.
Hukuken sonuç doğurma özelliğine sahip olmayan bir belge üzerinde sahtecilik suçunun işlenmesi halinde faydasız sahtecilik söz konusu olur. Özel belge, hukuken koruna bir içeriğe sahip ve resmi belge vasfına sahip olmayan belgelerdir. Bu niteliğe haiz olmayan bir belge de sahtecilik suçunun işlenmesi faydasız sahteciliktir.
