Spk lisanslı forex şirketleri, Spk tarafından lisanslandırılmış, kaldıraçlı alım satım işlemlerine aracılık etmeye yetkili aracı kurumlardır. Kendilerini forex şirketi olarak tanıtarak yatırımcıları dolandıran birçok yasadışı kurum olması sebebiyle, yasal yatırım kuruluşları hakkında bilgilendirme yapmayı okuyucularımız açısından faydalı görüyoruz. Ayrıca forex piyasalarında işlem yaparken dolandırıldığınızı düşünüyorsanız forex avukatı ile görüşerek profesyonel avukat desteği almanız sizler için faydalı olacaktır.
SPK Lisanslı Forex Şirketleri’nin Özellikleri
SPK lisanslı aracı kurumların uyması gereken zorunlu kurallardan ve bu zorunluluklara yurtdışı forex şirketlerinin uyup uymadığından bahsetmekte fayda var. Böylece sizi forex şirketinden aradıklarını beyan eden bir telefon aldığınızda, hangi özelliklere sahip olmaları gerektiğini bilerek olası dolandırılma eyleminin önüne geçebilirsiniz.
SPK Lisanslı Forex Şirketleri’nin Anonim Şirket Olarak Kurulma Zorunluluğu
İlk olarak, kaldıraçlı alım satım işlemlerine aracılık eden yatırım şirketleri yani forex şirketleri, Anonim Şirket olarak kurulmak zorundadır. Unvanlarının devamında ise, ” Menkul Değerler” veya ”Menkul Kıymetler” ibarelerinden birini kullanmak zorundadırlar. Örneğin, ABC Menkul Değerler A.Ş. veya ABC Menkul Kıymetler A.Ş. gibi.
Sizden yatırım amaçlı para talep edildiğinde, muhakkak parayı gönderdiğiniz şirketin anonim şirket olup olmadığını ve unvanını kontrol etmelisiniz. Limited şirketlerin SPK tarafından yetkilendirilmiş olması mümkün değildir. Dolandırıcılar, bazı durumlarda yatırımcılardan şahıs hesaplarına veya kripto para hesap cüzdanlarına para yatırmalarını isteyebilmektedir. Para göndereceğiniz hesabın limited şirket, şahıs hesabı veya kripto para cüzdanı olması halinde, dolandırılıyor olabileceğinizi aklınızdan çıkarmayın.
SPK Lisanslı Forex Şirketleri’nin İzin Alma Zorunluluğu
Sermaye faaliyetlerine aracılık etmek isteyen aracı kurumlar kati bir suretle SPK’dan izin almak zorundadır. Lisanslı forex şirketleri; mesleki yeterlilik, dürüstlük, sır saklama, mesleki özen ve titizlik ilkeleri ile müşteri emrini en iyi şekilde gerçekleştirme yükümlülüğü ile özen ve sadakat borcu çerçevesinde yatırımcılarına hizmet vermek zorundadır. Lisanslı yatırım kuruluşları, Sermaye Piyasası Kurulu’nun resmi internet sitesinde yayınlanmaktadır. Yatırım yapmadan önce, ilgili forex şirketinin yetkili bir kuruluş olup olmadığını muhakkak kontrol etmelisiniz.
Yurtdışı forex firmaları da çoğu zaman sahte lisans belgeleriyle yatırımcıları aldatmaktadır veya başka ülkelerde geçerli lisans belgelerini, uluslararası geçerliliği varmışçasına lanse etmektedirler. SPK, izinsiz olarak forex hizmeti verdiğini tespit ettiği şirketlerin internet sitelerini BTK kanalıyla erişime kapatmaktadır.
Müşteriye Risklerin Bildirilmesi Yükümlülüğü
Lisanlı yatırım şirketleri, müşterilerini olası riskler konusunda, özellikle de yatırımının tamamını kaybedebileceği konusunda bilgilendirmek zorundadır. Bununla ilgili asgari içeriği SPK tarafından hazırlanmış, “Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu” nun yatırımcıya okunup, anlaşılıp, imzalatılmış olması gerekir. Bu formun bir nüshasının da yatırımcıya verilmesi gerekmektedir.
Yurtdışı forex firmalarında ise bırakın risk bildirim formunu, risk kelimesinin esamesi dahi okunmaz. Yatırımcıları, çok kısa zamanda çok yüksek kazanç vaadiyle kandırırlar. Yatırımcı dolandırıldığını anladığında ise, bu durumun sermaye piyasalarının oynaklığı, volatilitesi, yatırımcının kendi hatası gibi sebeplere bağlayarak işin içinden sıyrılmaya çalışırlar.
Çerçeve Sözleşme İmzalama Yükümlülüğü
Lisanslı yatırım kuruluşları müşterileriyle işlem yapmaya başlamadan önce, sunulacak faaliyet ve hizmete ilişkin yazılı bir sözleşme yapmak zorundadır. Bu sözleşme, yatırım kuruluşuyla müşterisi arasındaki ilişkiyi genel olarak düzenleyen, başlangıçta bir kez akdedilen ve münferit işlemlerin esasını oluşturan bir çerçeve anlaşmadır. Örneğin, ‘Kaldıraçlı İşlem Alım Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmesi’ veya Türev Araçlar Alım Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmesi’ gibi.
Yurtdışı forex şirketlerinde ise çoğu zaman hiçbir sözleşme imzalanmaksızın direkt işlem yapmaya başlanır. Sıklıkla yatırımcılara, ‘Hesap yönetim sözleşmesi’ adını verdikleri bir evrak imzalatırlar, ki bu sözleşmenin hiçbir hukuki geçerliliği yoktur. Böyle bir sözleşme hukuk aleminde herhangi bir sonuç doğurmaz.
İnternet Sitesi Zorunluluğu
Yatırım kuruluşları yetkili oldukları yatırım hizmet ve faaliyetleri ile şirketi tanıtıcı bilgileri içeren bir internet sitesi açmak veya mevcut sitelerini bu kapsamda geliştirmek, bu sitede yetkili oldukları her bir yatırım hizmeti veya faaliyeti için ayrı birer bölüm oluşturmak zorundadır. Bu internet sitelerinde, bulundurulması gereken asgari unsurlar vardır. Örnek olarak, hangi tür hizmetleri sunmaya yetkili olduklarına, lisanslarına, varsa lehine faaliyet gösterilen kuruluşu tanıtıcı bilgilere, yapılan işlemlerin asgari unsur ve risklerine, alınan kişisel verilerin saklama ve kullanım koşullarına, emir iletimi, işlemlerin gerçekleştirilmesi ve takas veya tasfiyesinin nasıl yapılacağına, emir gerçekleştirme politikalarına ve daha pek çok bilgiye internet sitelerinde yer vermeleri zorunludur.
Yasa dışı olarak forex hizmeti veren ve hatta çoğu zaman yatırım adı altında müşterilerini dolandıran forex şirketlerinin internet sitelerinde yukarıdaki bilgilerinin hiçbirinin olmadığı görülecektir. Yatırımcı, internet sitesinin taşıması gereken kriterden yetkili bir yatırım kuruluşunda yatırım yapıp yapmadığını ayırt edebilecektir.
Müşteri Sınıflandırması ve Uygunluk Testi
Yatırım şirketlerinin, müşterilerini tanıma ve müşterilerin sınıflandırmalarına uygun yatırım hizmetlerini verme konusunda yükümlülükleri vardır. Bu bağlamda müşterilerini genel, profesyonel ve talebe dayalı profesyonel müşteri şeklinde sınıflandırmak zorundadır. Bu sınıflandırmanın amacı, hangi tür yatırım faaliyetinin hangi müşteriye daha uygun olduğunu tespite yöneliktir.
Uygunluk testi ise, yine zorunlu olarak yapılması gereken, yatırım kuruluşunun sunduğu hizmetlerin yatırımcıya uygun olup olmadığını, yatırımcının riskleri anlayabilecek bilgi ve tecrübeye sahip olmadıklarına tespit etmeye yönelik testtir.
Yurtdışı forex şirketlerinde müşteri sınıflandırması veya uygunluk testi gibi uygulamaların olmadığını, çerçeve sözleşme dahi imzalanmadığını hatırlatmakta fayda görüyoruz.
Deneme Hesabında İşlem Yaptırma Zorunluluğu
Yetkili yatırım kuruluşları, yatırımcının sistemi öğrenebilmesi için gerçek hesapta işlem yaptırmadan önce deneme hesabı açma ve bu hesapta belirli süre ve sayıda işlem yaptırma zorunluluğu vardır. Deneme hesapları gerçek zamanlı fiyatlar üzerinden olmak zorundadır. Yatırımcının deneme hesabında 6 iş günü boyunca en az 50 işlem yapma zorunluluğu vardır.
Yurtdışı forex şirketlerinde ise, bırakın deneme hesabında işlem yapmayı, kullanıcı adı ve şifre dahil her şey sözde yatırım danışmanı tarafından belirlenmekte, çok kısa bir bilgilendirmeyle işlem açtırılmaktadır.
İşlem Platformunun Düzgün İşlemesini Sağlama Zorunluluğu
Yatırım kuruluşları, yatırımcılara kullandırdıkları tüm işlem platformlarını ve modülleri SPK’ya bildirmek ve aksama olmaksızın çalışmalarını sağlamakla yükümlüdür. Müşterinin hesabına müşterinin onayı olsa dahi müdahale etmeleri veya girmeleri söz konusu olamaz.
Yurtdışı forex şirketlerinde ise çoğu zaman yatırım danışmanı, yatırımcının hesabına dilediği gibi müdahale edebilmekte, ürün fiyatlarındaki rakamlarla, lot miktarlarıyla, spread oranlarıyla oynayıp yatırımcının hesabını kârda veya zararda gösterebilmektedirler. Zaten işlem platformunun işlevselliğine yönelik denetim yapacak herhangi bir kurum da yoktur.
SPK Lisanslı Forex Şirketleri’nde Yatırım Danışmanlığı Yasağı
Kaldıraçlı alım satıma aracılık eden yatırım kuruluşları, yatırımcılarına yatırım danışmanlığı hizmeti veremezler. Böyle bir durumun tespiti halinde lisans iptaline kadar giden ağır sonuçlarla karşılaşırlar.
Yurtdışı forex şirketlerinde ise, ya yatırımcının hesaplarını yatırım danışmanları kontrol eder, ya da yatırımcılar yatırım danışmanlarının talimatlarıyla işlem açıp kapatırlar. Yetkili aracı kurumlarda böyle bir durum olma ihtimali mümkün değildir. Yatırım danışmanları asla herhangi bir pozisyonun açılıp kapanacağına ilişkin talimat veya öneride bulunamaz.
Spk lisanslı forex şirketleri ile ilgili zorunluluk ve yükümlülükler bunlarla sınırlı değildir. Yukarıda sayılanlar, potansiyel yatırımcıların, gerçek bir yatırım kuruluşu ile dolandırıcıları ayırt etmesinde yardımcı olabilecek göstergelerdir.
Neden SPK Lisanslı Forex Şirketleri Tercih Edilmiyor?
Spk lisanslı yatırım kuruluşlarının yatırımcılar tarafından tercih edilmeme sebeplerini üç başlık halinde sıralayabiliriz.
Aldatılma
Dolandırıcı forex şirketleri çoğu zaman, sermaye piyasalarına ilişkin tecrübe sahibi olmayan fakat risk almayı seven kişileri tercih ederler. Bu kişiler, genellikle yatırım kuruluşlarının SPK tarafından izin alması zorunluluğundan haberdar değildir, zira daha önce forex işlemi yapmamıştır. Sözde forex şirketleri, bu yatırımcılara Türkiye’de ve hatta tüm dünyada geçerli sertifika ve yetki belgelerinin olduklarını beyan ederler. Talep halinde kendileri tarafından düzenlenen sahte evrakları da beyan etmekten çekinmezler. Böylece yatırımcı, Türkiye’de SPK tarafından yetkilendirilmiş bir yatırım kuruluşunda işlem yaptığı iradesiyle hareket eder. Çünkü iradesi, sözde yatırım danışmanı tarafından kasıtlı olarak bu şekilde yönlendirilmiş ve yatırımcı aldatılmıştır.
Kaldıraç Oranının Düşük Olması
Türkiye’de kaldıraçlı alım satım işlemlerinde kaldıraç oranı 1’e 10’dur. Bu oranın tercih edilme sebebi yatırımcıları korumaktır. Kaldıraç oranının yüksek olması, kazanç anında kar katsayısını artırdığı gibi, kayıp anında da kayıp katsayısını artırmaktadır. Yatırımcıların yüksek miktarda zarar etmesinin önüne geçmek için kaldıraç oranı Türkiye’de düşük tutulmaktadır. Kaldıraç oranının düşük olması, yatırımcıların Türkiye’de SPK lisanslı yatırım kuruluşlarını tercih etmemesine neden olmaktadır.
Örnek üzerinden anlatmak gerekirse, 1’e 10 kaldıraç sisteminde, 1 koyup 10 kazanabilirsiniz, aynı şekilde 10 kaybedebilirsiniz.
Yurtdışı forex firmalarında ise kaldıraç oranları 1’e 500 kadar çıkabilmektedir. Yani 1 koyup 500 kazanabilirsiniz, aynı şekilde 500 kaybedebilirsiniz. Yurtdışı forex firmaları, yatırımcılarına kasıtlı olarak zarar eden işlemler açtırmak suretiyle yüksek kaldıraç oranının da etkisiyle kısa sürede hesabın zarar etmesini, onların tabiriyle patlamasını sağlarlar.
En az 50.000 TL ile İşlem Yapılabilmesi
Spk lisanslı forex şirketleri ile yatırım yapabilmek için asgari teminat tutarı 50.000 TL’dir. Yetkili aracı kurumlarda yatırım yapmak isteyen yatırımcıların en az bu miktarı yatırması gerekmektedir.
Ancak yurtdışı forex şirketlerinde böyle bir sınırlama yoktur. Yatırımcılara, diledikleri miktarla yatırım yapabilecekleri söylenir. Başlangıçta şansını küçük tutarlarla denemek isteyen yatırımcılar için, asgari teminat tutarının olmaması daha cazip gelmektedir. Zira kayıp yaşamaları halinde düşük miktarlarda zarar edecekleri için başlangıçta yüksek meblağları riske etmek istememektedirler.
