Kambiyo Senetlerinde Borca İtiraz

Kambiyo senetlerinde borca itiraz, borçlunun kambiyo senetlerine özgü takipte imzaya itiraz dışında kalan bütün itirazlarıdır. Borçlu tarafından yapılan yetki itirazı da borca itiraz niteliğindedir. Miras reddedildiğinden dolayı borçlu olunmadığına dair itiraz da borca itirazdır. Konuyla ilgili olarak icra avukatı ile iletişime geçmeniz sizler için faydalı olacaktır.

Belli Başlı Borca İtiraz Nedenleri

Kambiyo senetlerine özgü takipte borca itiraz edilirken karşılaşılan belli başlı itiraz nedenleri şu şekildedir:

• Teminat senedi iddiası
• Borcun ödendiği iddiası
• Mükerrer takip yapıldığı iddiası
• İmzanın avalist olarak değil şirket temsilcisi sıfatıyla atıldığı iddiası
• Sahtecilik veya tahrifat iddiası
• Mirasın reddi nedeniyle borçlu olunmadığı iddiası
• Taşkın faiz olduğu iddiası
• Zamanaşımı iddiası
• Borçlanma için müşterek temsil gerektiği iddiası
• Ticari vekilin yetkisiz olduğu iddiası
• Senedin ileri tarihli olarak düzenlendiği iddiası

Kambiyo Senetlerinde Borca İtiraz Nereye Yapılır?

Borçlu, borçlu olmadığını, borcun itfa edildiğini, mehil verildiğini, alacağın zamanaşımına uğradığını veya icra dairesinin yetkisiz olduğunu düşünüyorsa, itirazlarını icra mahkemesine yapar. Sözlü itirazlar geçerli değildir, itirazın yazılı olarak yapılması gerekir. Yetkili icra mahkemesi, takibin yapıldığı icra dairesinin bağlı olduğu mahkemedir.

İcra mahkemesi, incelemesini duruşmalı olarak yapar ve tarafları 30 gün içerisinde duruşmaya çağırır.

• Borçlu mazeretsiz olarak duruşmaya gelmezse alacaklıya, yargılamayı takip edip etmeyeceği sorulur. Alacaklı takip edeceğini beyan ederse, yargılamaya borçlunun yokluğunda devam edilir ve borçlu, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez. Alacaklı, yargılamayı takip etmeyeceğini beyan ederse dosya işlemden kaldırılır.
• Alacaklı mazeretsiz duruşmaya gelmezse yokluğunda yargılamaya devam edilir.
• Her iki taraf da duruşmaya katılmazsa, dosya işlemden kaldırılır. İtiraz, yetkiye ilişkinse taraflar gelmese dahi gereken karar verilir. Yetki itirazında tarafların gelmemesinden dolayı dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilemez.

Kambiyo Senetlerinde Borca İtiraz Süresi

Borca itiraz süresi, 5 gündür. Şayet takipte borçlu görünen, herhangi bir nedenle borçlu olmadığını düşünüyorsa, ödeme emrinin kendisine tebliğ tarihinden itibaren 5 gün içerisinde icra mahkemesine başvurmalıdır. 5 günlük süre, hak düşürücü niteliktedir.

Kambiyo Senetlerinde Borca İtiraz Takibi Durdurur mu?

Borca itiraz, satıştan başka icra takip işlemlerini durdurmaz. Yani borca itiraz, satış işleminin yapılmasını engeller. Geri kalan icra takip işlemleri devam eder. Ancak hakim, borçlunun itirazında sunduğu belge ve delillerden itirazın ciddi olduğuna kanaat getirirse itiraz incelemesi neticesinde verilecek karara kadar takibin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir.

Borca itiraz satış dışındaki takip işlemlerini durdurmayacağından alacaklı, borçlunun mallarını haczettirebilir.

Borçlu, miras bırakanına ait bir borç için takip ediliyorsa ve terekenin borca batık olduğunu iddia ederse, bu hususta bir ilam getirmesi için kendisine bir süre verilir. Bunun dışında, itirazın kaldırılması talebinin kabul veya reddine ilişkin iddia ve savunmalar, bekletici mesele yapılamaz.

Kambiyo Senetlerinde Borca İtirazda Karar Aşaması

İtirazın Kabulü

Borçlu tarafından yapılan yetki, borcun olmadığı veya zamanaşımına uğradığı itirazlarının kabulü kararının neticeleri şu şekildedir:

Yetki İtirazının Kabulü

Şayet borçlu, yetki itirazında bulunmuş ve icra mahkemesince yapılan inceleme sonucunda yetki itirazı haklı görülmüşse; itirazın kabulüne, icra dairesinin yetkisizliğine, karar kesinleştikten sonra talep halinde dosyanın yetkili icra dairesine gönderilmesine ve varsa diğer itirazların yetkili mahkeme tarafından değerlendirilmesine karar verilir.

Bu durumda, yetkisiz icra dairesi tarafından gönderilen ödeme emrinin iptali ve bu ödeme emrine binaen yapılan hacizlerin geçersizliği sonucu doğar. Çünkü haciz istenebilmesi için takibin kesinleşmesi gerekir. Takibin kesinleşmesi için de yetkili icra dairesi tarafından borçluya usulüne uygun bir ödeme emrinin tebliğ edilmesi gerekir. Dolayısıyla icra mahkemesi, icra dairesinin yetkisiz olduğuna karar verirse, yetkisiz icra dairesince konulan hacizlerin kaldırılması gerekir.

Borcun Varlığına Yönelik İtirazın Kabulü

Şayet borçlu, borcun varlığına itiraz etmiş ve icra mahkemesince yapılan incelemede, borçlu tarafından sunulan resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belgeyle borcun olmadığına veya itfa ya da imhal edildiğine kanaat getirilmişse, itiraz kabul edilir. Borçlu, iddiasını doğrulayacak resmi bir belge veya imzası alacaklı tarafından ikrar edilmiş bir belge sunamamışsa itirazın reddedilmesi gerekir.

Borçlunun ibraz ettiği belge altındaki imza alacaklı tarafından inkar edilirse ve mahkemece yapılan inceleme sonucunda imza alacaklıya ait çıkarsa, itirazın kabulüne karar verilir ve alacaklı, senetteki alacak miktarının yüzde onu oranında para cezasına mahkum edilir.

Alacaklı veya vekili çağrıldığı duruşmaya gelmezse icra mahkemesi, takibin geçici olarak durdurulmasına karar verir. Bu durumda alacaklı, en geç 6 ay içinde icra mahkemesinde duruşma isteyerek belge altındaki imzanın kendisine ait olmadığını iddia ederek takibin devam etmesini talep edebilir. Borçlunun sunduğu belgedeki imzanın alacaklıya ait olmadığına karar verilirse borçlu, senet tutarının yüzde onu oranında para cezasına çarptırılır.

Borca itiraz incelemesinde tarafların ticari defter ve kayıtları incelenemez.

Zamanaşımı İtirazının Kabulü

Kambiyo senetlerine mahsus takipte icra mahkemesi, senetteki tarihe göre borçlunun zamanaşımı itirazını yerinde görür ve alacaklı da zamanaşımının durduğunu ya da kesildiğini resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belgeyle ispat edemezse takibin durdurulmasına karar verir.

İtirazın Kabulünün Sonuçları

İtirazın kabulü kararı ile takip durur ama iptal edilmez. İtirazın kabulü kararının kesinleşmesi sonucunda takip iptal edilir ve hacizler kalkar. Ancak takip iptal edilir, kambiyo senedinin iptaline karar verilmez.

İcra mahkemesi tarafından itirazın kabul edilmesi, alacaklının genel mahkemelerde dava açmasına engel oluşturmaz. Çünkü icra mahkemesinde yapılan inceleme maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez.

İtirazın kabulü halinde, şayet alacaklı takip yapmakta kötü niyetli veya ağır kusurluysa, takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilir. Ancak alacaklı genel mahkemelerde dava açarsa, tazminat bu davanın sonuna kadar ertelenir.

Tazminat, borçlunun itirazında haklı çıktığı miktar üzerinden hesaplanır. Borca itiraz kabul edilince alacaklı para cezasına mahkum edilmez. Çünkü imzaya itirazdan farklı olarak borca itirazda para cezası yaptırımı öngörülmemiştir.

Yargıtay’a göre, senedin teminat senedi olması gerekçesiyle itirazın kabul edilmesi halinde, esasa yönelik bir inceleme yapılmadığı için alacaklı tazminata mahkum edilemez.

İtirazın Reddi

İcra mahkemesi, borcun olmadığının, itfa veya imhal edildiğinin resmi ya da imzası ikrar edilmiş bir belgeyle ispatlanamaması durumunda itirazı reddeder. Ret kararıyla birlikte alacaklı takibe devam edebilir.

Zamanaşımı itirazı, kambiyo senedi üzerindeki tarihe göre yerinde görülmez ya da alacaklı zamanaşımının kesildiğini veya durduğunu resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belgeyle ispat ederse, itirazın reddine karar verilir.

İtiraz esasa ilişkin nedenlerle reddedilmişse ve öncesinde takip geçici olarak durdurulmuşsa, alacaklının talebi üzerine borçlu, senet üzerindeki alacak miktarının yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilir. Ancak takip geçici durdurulmamışsa tazminata hükmedilmez.

Borca itiraz reddedilince, borçlu aleyhine para cezasına hükmedilmez. Borçlu genel mahkemede menfi tespit veya istirdat davası açarsa, hükmedilen tazminat bu davanın sonuna kadar ertelenir.

İtirazın reddi üzerine istinaf yoluna gidilmesi hiçbir icra takip işlemini durdurmaz. Ancak borçlu teminat gösterirse icra işlemleri durur.

Kambiyo Senetlerinde Borca İtiraz Hakkında SSS