Tebligat Yapılabilecek Kişiler

Tebligat yapılabilecek kişiler, tebligat yapılmasıyla amaçlanan hukuki sonucun doğması için tebligatın teslim edilebileceği kişilerdir.

Tebligat, yapılan işlemden hukuki yönden etkilenecek olan kişilere, yapılacak işlem hakkında bilgi verme ve bilgi verildiğini belgelendirme amaçlı olarak gönderilen resmi bir işlemdir. Tebligatın bilgilendirme ve belgelendirme özelliği vardır. Tebligat hükümleri, katı şekil şartlarına tabidir. Konuyla ilgili detaylı bilgi almak için icra avukatı ile görüşmeniz faydalı olacaktır.

Tebligat Yapılabilecek Kişiler Kimlerdir?

Tebligatın yapılabileceği kişiler muhatap ve muhatap yerine tebligatı kabule yetkili kişilerdir.

Muhatap

Tebligat, kural olarak muhatabına yapılır. Dava veya takipten hukuksal yönden doğrudan etkilenecek kişiye muhatap denir. Ancak bazen tebliğe konu işlemden doğrudan etkilenmeyen kişiler de muhatap olarak kabul edilmektedir.

Gerçek Kişiler

Gerçek kişilerde muhatap, hukuki işlemden doğrudan etkilenen ve dava veya takibin tarafı olan bireydir. Tebligatın muhatap olarak gerçek kişiye yapılabilmesi için kişinin fiil ehliyetine sahip olması gerekir. Fiil ehliyetine sahip olmayanlara tebligat yapılamaz, tebligatın yasal temsilcisine yapılması gerekir.

Bir meslek veya sanatla uğraşan ve ayırt etme gücüne sahip küçükler veya kısıtlılar, bu işlerin icrasından doğan borçlardan bizzat sorumludurlar. Dolayısıyla fiil ehliyetleri olmasa da kendilerine meslek veya sanatından doğan borçlarından dolayı tebligat yapılabilir.

Vekil aracılığıyla yürütülen işlerde, artık muhatap vekildir, tebligatın vekile yapılması zorunludur. Yargıtay‘a göre, bu durum kamu düzenindendir ve süresiz şikayete tabidir.

Bazı durumlarda, vekile tebliğ zorunluluğunun bulunması, asile tebligat yapılması gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Örneğin, isticvap(tarafın dinlenmesi) ve yemin gibi kişiye bağlı işlemlerde, tebligatın vekile değil asile yapılması gerekir.

İlamlı takiplerde, icra emrinin hem asile hem de vekile yapılması gerekir. Tebligatın yalnızca asile yapılması tebligatı usulsüz hale getirmez ancak eksiklik söz konusudur. İcra emri asile tebliğ edilmiş olsa bile yasal süreler vekile yapılan tebligatla işlemeye başlar ve bu tebliğe göre kesinleşir.

Baro levhasına yazılı avukatlara, e-tebligat adresi açık ve aktifse, elektronik tebligat yapılması zorunludur. Vekile yapılacak tebligatın geçerli olabilmesi için dosyaya vekil kaydının yapılmış olması gerekir. Avukatın e-tebligat adresi yoksa veya aktif değilse, bürosunda yapılacak tebligatların resmi çalışma gün ve saatlerinde yapılması zorunludur. Vekile yapılacak normal tebligatta, avukatın adreste bulunup bulunmadığının posta memuru tarafından araştırılması gerekir. Avukatın kendisi yoksa aynı büroda çalışan sekreteri veya katibine tebligat yapılabilir. Ancak vekilin adreste bulunmadığının mazbataya yazılması gerekir.

Yasal temsilcisi bulunanlar ve bulunması gerekenlere tebligat yapılacaksa muhatap yasal temsilcidir. Fakat kanunlarda bizzat asillere yapılması gerektiği öngörülüyorsa muhatap kendileridir.

Tüzel Kişiler

Tüzel kişilere yapılan tebligatlarda muhatap, tüzel kişinin yetkili temsilcisidir. Birden fazla yetkili temsilcisi varsa, tebligat yalnızca birine yapılır. Yetkili temsilciden kasıt, tüzel kişiyi kanun gereği temsile yetkili organlar ve bu organlar adına hareket edenlerdir.

Tüzel kişiliği olmayan fakat işveren sıfatına sahip olan kamu kurum ve kuruluşları adına tebligatın, kurumun yetkili temsilcisine yapılması gerekir.

Muhatap Yerine Tebligat Yapılabilecek Kişiler

Asıl olan tebligatın muhatabına yapılmasıdır. Ancak muhatabın adreste bulunmaması durumunda, belirli şartların varlığı halinde, muhatapla özel bir yakınlık veya bağ olan kişilere de tebligatın yapılabilmesi mümkündür. Tebligatın, muhatap adına tebligatı kabule yetkili kişilere yapılabilmesi için üç tane ön koşulun yerine getirilmesi gerekir. Bunlar;

• Birinci Ön Koşul: Tebligatı kabule elverişli kişinin görünüş olarak 18 yaşından büyük görünüyor olması gerekir.
• İkinci Ön Koşul: Muhatap yerine tebligat yapılacak kişinin açıkça anlaşılabilir bir şekilde ehliyetsiz olmaması gerekir.
• Üçüncü Ön Koşul: Muhatap yerine tebligat yapılacak kişinin muhatapla hasım olmaması gerekir.

Muhatap Yerine Tebligat Yapılabilecek Kişiler Şunlardır:

• Tüzel kişilerin temsilcileri, herhangi bir nedenle, olağan iş saatlerinde işyerinde bulunmuyor veya o sırada belgeyi bizzat alamayacak durumdaysa tebligat, orada bulunan memur veya müstahdemlerden birine yapılabilir. Kendisine tebliğ yapılacak memur veya müstahdemin, yetki bakından temsilciden sonra gelen bir kişi veya evrak müdürü gibi esasen bu işlerle görevlendirilmiş birisi olması gerekir. Böyle bir kişi bulunmuyorsa, memur veya müstahdemlerden herhangi birine tebligat yapılır. Tebligat tüzel kişinin yetkilisi dışında kalan memur veya müstahdeme yapılmışsa, bu durumun nedeninin açıkça ve ayrıntılı bir şekilde mazbataya yazılması gerekir. Tebliği alan kişinin, tüzel kişinin yetkilisinden sonra gelen kişi veya evrak müdürü gibi esasen bu işle görevlendirilmiş kişi olup olmadığı araştırılmadan doğrudan daimi çalışana yapılan tebliğ işlemi usulsüz olur.
• Muhatabın ev adresine yapılan tebligatta, muhatap o sırada evde bulunamazsa, muhatap ile aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçilerinden birine tebligat yapılabilir. Bu tebligatın geçerli olabilmesi için, muhatabın o sırada evde bulunmaması ve tebligatın yapıldığı kişinin sürekli olarak orada oturan ev halından biri veya evin hizmetçisi olması gerekir. Muhatap yerine tebligat yapılan kişi, o adreste oturmuyorsa tebligat usulsüzdür.
• Erat dışında kalan asker kişiler, tebligatın yapılacağı sırada orada değilse tebligatın yapılabileceği kişiler muhatabın üstü veya subayıdır.
• Belli bir yerde devamlı olarak meslek veya sanatlarını yapanlar, tebligatın yapıldığı sırada geçici olarak başka bir yerde bulunuyorsa, tebligatı kabule yetkili kişiler, aynı yerde sürekli çalışan memur veya müstahdemlerden biridir. Ancak ilginin o yerde geçici olarak bulunmadığının tespit edilerek mazbataya şerh düşülmelidir. Şerh düşülmediği halde tebligat usulsüz olur.
• Tebliğ yapılacak kişi, içine serbestçe girilemeyen (otel, hastane, fabrika, okul, öğrenci yurdu gibi) bir yerdeyse ve hemen bulunamıyorsa veya tebligat yapılamıyorsa, tebligata yetkili kişi bu kurumların yöneticileri ya da muhatabın bulunduğu kısmın yöneticisidir.

Yukarıdaki durumlarda, tebligat esnasında muhatabın geçici olarak başka bir yerde bulunduğunu belirten ve yasada sayılan kişiler tebligatı almaya yetkilidir. Tebliğ yapılırken, muhatabın geçici olarak adreste bulunmadığının ve bu beyanda bulunanın adı ve soyadının mazbataya yazılması gerekir. Altına da beyanda bulunan yani tebligatı alan kişi tarafından imza attırılır. Posta memuru, tebligatı bu kişilere teslim eder ve bu kişiler tebligatı teslim almaya mecburdur.

Tebligat Yapılabilecek Kişiler ili ilgili Yargıtay Kararları

• Meslek veya sanatla uğraşan ayırt etme gücüne sahip küçük veya kısıtlılara, meslek veya sanatlarıyla ilgili yapılan tebligat usulüne uygundur.

”Tebligatın muhataba yapılabilmesi için, muhatabın medenî hakları kullanma ehliyetine, kısaca fiil ehliyetine sahip olması gerekir. Fiil ehliyetine sahip olmayan kişilere tebligat yapılamaz. Bu durumda tebligatın kanunî temsilciye yapılması gerekir. Ancak bir meslek veya sanatla uğraşan ve ayırt etme gücüne sahip küçükler veya kısıtlılar, bu meslek ve sanatın icrasından doğan borçlardan bizzat sorumlu olduklarından, bu konuda kendilerine tebligat yapılması tebliği usulsüz ve geçersiz kılmaz.” (Yargıtay 9. HD., 2012/31065 Esas, 2013/10469 Karar)

• Borçlu Asilin Cezai Sorunluluğuna Gidilebilmesi İçin İcra Emrinin Asile Tebliğ Edilmesi Gerekir.

”6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 73, 81, 82, 83., Avukatlık Kanunu’nun 41., Tebligat Kanunu’nun 11. maddeleri gereğince vekille takip edilen işlerde vekile tebligat zorunludur. Anılan bu düzenlemeler gereğince tebligatın vekile yapılması ile yasal süreler işlemeye başlar, yine bu tarihe göre takip kesinleştirilerek takibe devam işlemleri yapılır.
Ne var ki, vekile tebliğ zorunluluğunun bulunması asile tebligat yapılması lüzumunu ortadan kaldırmaz. Şöyle ki, 2004 sayılı İcra-İflas Kanunu’nun 76. maddesinde mal beyanında bulunmamak suçu, 338. maddesinde düzenlenen hakikate muhalif beyanda bulunma suçu gibi icra-iflas suçlarında borçlunun cezalandırılabilmesi için icra emrinin borçlunun vekiline değil, kendisine tebliğ edilmiş olması gerekir (Prof. Dr. Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. baskı, cilt 2, sh: 1280). Cezaların şahsiliği kuralı gereğince borçlu asilin cezai yönden sorumlu tutulabilmesi için icra emrinin borçlu asile tebliği zorunludur.” (Yargıtay 12. HD., 2020/4398 Esas, 2021/1477 Karar)

• İşten yasaklanan vekile yapılan tebligat usulsüzdür.

”İşten yasaklanan vekile yapılan tebligat geçersiz olup, İİK.nun 127.maddesi gereğince taşınmaz satışlarında, satış ilanının bir örneğinin borçluya veya vekiline tebliğ edilmemiş olması veya usulsüz tebliğ edilmesi ise başlı başına ihalenin feshi sebebidir.
O halde mahkemece Avukat G.K. Baro disiplin Kurulu tarafından işten yasaklanıp yasaklanmadığı, yasaklanmış ise hangi tarihte itibaren geçerli olmak üzere yasaklandığı araştırılarak oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.” (Yargıtay 12. HD., 2013/10666 Esas, 2013/19028 Karar)

• Elektronik tebligat adresi bulunan vekile yapılan adi tebligat yok hükmündedir.

”Öte yandan; Tebligat Kanunu’nun “Elektronik Tebligat” başlıklı 7/a maddesinin 1/9. fıkrasında; baro levhasına yazılı avukatlara elektronik yolla tebligat yapılmasının zorunlu olduğu, 3. fıkrasında ise; elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması hâlinde bu Kanunda belirtilen diğer usullerle tebligat yapılabileceği düzenlemeleri yer almaktadır.
Somut olayda, icra takip dosyasında şikayetçi borçlunun vekille temsil edildiği ve satış ilanının borçlu vekiline 25.12.2020 tarihinde adi posta yoluyla tebliğ edildiği hususları ihtilafsız ise de; Dairemizin 16.12.2021 tarihli eksiklik talep yazısı üzerine İlk Derece Mahkemesi’nce 10.01.2022 tarihli cevabi yazı ile gönderilen … A.Ş. Elektronik Posta Daire Başkanlığı’nın bila tarihli yazısının incelenmesinde; borçlu vekili olan Av. … adına tanımlanan e-tebligat adresinin 09.10.2019 tarihinde aktif hale getirilerek kullanıma açıldığının bildirildiği görülmektedir. Buna göre; satış ilanı tebliğ tarihi olan 25.12.2020 itibariyle adı geçen avukatın e-tebligat adresi açık ve aktif olduğundan tebligatın elektronik yolla yapılması kanuni zorunluluk olup, buna aykırı olacak şekilde adi posta yoluyla yapılan tebligatın yok hükmünde olduğunun kabulü gerekir. Bununla birlikte icra müdürlüğünün 07.01.2022 tarihli, borçlu vekili Av. …’a satış ilanının elektronik yolla tebliğ
edilmediğine ilişkin cevabi yazısı da nazara alındığında şikayetçi borçlu vekiline usulüne uygun olarak yapılmış bir satış ilanı tebligatının bulunmadığı anlaşılmaktadır.

• Muhatap yerine tebligatı almaya yetkili kişinin 18 yaşından küçük olması, tek başına tebligatı usulsüz hale getirmez.

”Yine 7201 Sayılı Tebligat Kanunun 22. maddesine göre ise; “Muhatap yerine kendisine tebliğ yapılacak kimsenin görünüşüne nazaran on sekiz yaşından aşağı olmaması ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmaması lazımdır.” Bu hükümden de anlaşılacağı üzere, borçlu adına kendisine tebligat yapılan kişinin 18 yaşından küçük olması mutlaka tebliğ işleminin usulsüzlüğü sonucunu doğurmaz.” (Yargıtay 12. HD., 2008/5220 Esas, 2008/7804 Karar)